Większość łodzian straciła już nadzieję na to, że w mury zakładów Uniontex przy ulicy Kilińskiego 187 jakikolwiek inwestor tchnie nowe życie. Ponad rok temu trafiły one na licytację komorniczą, ale kupiec się nie znalazł. Radni i społecznicy zaangażowani w ochronę zabytków nie mają raczej złudzeń: inwestycja pochłonęłaby ogromne pieniądze, nie dając stuprocentowej gwarancji zysku.
Nowa Tkalnia powstała w 1899 roku za prawie dwa miliony rubli. Został zbudowana na planie litery U. Zajmowała powierzchnię 3 ha. To była największa i najnowocześniejsza tkalnia w Królestwie Polskim. Składały się na nią rzędy parterowych szedów z północy i południa zamknięte piętrowymi budynkami, a od strony wschodniej skrzydłem z ryzalitami, które pełniło rolę fasady. Gmach zaprojektował prawdopodobnie Paweł Rübensahm, zatrudniony w zakładach Scheiblera. Na zespół nowej tkalni składają się też wolno stojące budynki kotłowni i maszynowni w zachodniej części.
Podczas II wojny światowej zakłady zajął okupant. Nie zdołał wywieźć zapasów surowca, dlatego produkcję wznowiono zaraz po wyzwoleniu Łodzi i szybko ją znacjonalizowano.
Po wojnie Nowa Tkalnia weszła w skład Łódzkich Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju "Uniontex". Pracowały w nich na kilka zmian tysiące robotników. Na kartach historii tego zakładu zapisał się szczególnie jeden epizod. 13 czerwca 1987 roku pracujące tu włókniarki odwiedził papież Jan Paweł II. Po upadku komunizmu Łódzkie Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju "Uniontex" sprywatyzowano. Nie przetrwały one zbyt długo.
Bartłomiej Derdzikowski
Po Anilanie nie zostało wiele, a to co najciekawsze jest pod ziemią. Czy pozostałości zakładów przy al. Piłsudskiego 141/143 mają jakikolwiek potencjał?
Zakłady "Anilana" nazywane były najbardziej toksycznymi w historii Łodzi. W czasie II wojny światowej Niemcy produkowali tu m.in. sztuczne włókna.
Po wojnie Zakłady Włókien Chemicznych "Chemitex-Anilana" produkowały włókna białkowe, celulozowe (wiskoza), poliakrylonitrylowe (anilana), nici lateksowe, włókniny igłowane, wyroby gumowe, prasowane, tłoczone, środki antykorozyjne i jedwab szklany. Wykorzystywano w tym celu niebezpieczne związki chemiczne, takie jak np. formalina i kwas siarkowy.
Dwa metry pod ziemią ciągną się ceramiczne kanały, którymi jeszcze do 1993 roku płynęły chemikalia. W 2012 roku media informowały, że zagospodarowała je firma Technitel, która puściła tędy światłowody.
Większość fabrycznych murów została rozebrana. Pozostałe wynajmują różne firmy. Działa tu m.in. Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy "Korgum-Bis".
MARCIN STĘPIEŃ
Nie tylko "Uniontex" straszy przy ulicy Kilińskiego. Kilkadziesiąt numerów dalej stoi fabryka Adama Ossera. Przędzalnia bawełny (dziś ul. Kilińskiego 222) powstała tu w 1903 roku. Adam Osser, honorowy radny magistratu i konsul honorowy Królestwa Włoch, zatrudniał blisko 400 pracowników. W czasie wojny Niemcy produkowali tu części do samochodów i samolotów. Po II wojnie światowej w murach budynku ruszyła Fabryka Osprzętu Samochodowego "POLMO"', po przejściu w ręce prywatne ustawicznie rozkradana przez zbieraczy metali. Dlatego w 2013 roku założono tu monitoring. Był to pierwszy tego typu zabytek chroniony w taki sposób. Ta prawdziwa perełka architektury musiała przetrwać zresztą nie tylko wizyty coraz śmielszych złodziei, ale również pożar w 1998 roku. Spłonął wówczas kantor.
Uroku fabryce dodaje neogotycka wieża. Góruje nad okolicą. Właścicielem budynku jest inwestor z Warszawy, który planował go zagospodarować. Zapowiadał to już siedem lat temu. Do dziś nic się nie zmieniło.
Jarosław Maślakiewicz
Przędzalnia i tkalnia zbudowane jako część zakładu rodziny Biedermannów pochodzą z końca XIX wieku. Rodzina Biedermannów osiedliła się na ziemiach polskich już pod koniec XVIII wieku. W 1863 roku Robert Biedermann otworzył farbiarnię przy ul. Widzewskiej 2 (dzisiejsza ul. Kilińskiego). Stopniowo powiększał przedsiębiorstwo. Należało ono do największych w Łodzi. Alfred, jeden z jego synów, wzniósł okazały pałac na rogu dzisiejszych ulic Franciszkańskiej i Północnej.
Kompleks przy ulicy Smugowej 19, położony w sąsiedztwie Parku Helenowskiego wyróżnia się malowniczą wieżą kurzową. Poza nią i dwiema mniejszymi zostało niewiele - w 2003 r. pożar strawił halę, a następnie rozebrano zachowane ściany hali. Spowodowało to dużą reakcję społeczną, której efektem był wpis do rejestru zabytków. Później kilkukrotnie dokonywano nielegalnych rozbiórek, przerywanych dzięki interwencjom łodzian. Obecnie teren po wyburzeniach jest niezagospodarowany.
Fot. Tomasz Stańczak / Agencja Gazeta
W przeciwieństwie do wcześniej prezentowanych miejsc, na terenie dawnych zakładów "Olimpii" coś się zaczęło dziać. Trwają wyburzenia przy ul. Sienkiewicza na wprost Tylnej. Z powierzchni ziemi znikają hale dawnych zakładów dziewiarskich "Olimpia". Właściciel terenu ma już pomysł jak zaaranżować.
To kilkadziesiąt tysięcy metrów kwadratowych, które do niedawna leżały odłogiem. Część działki zajmowały niszczejące hale dawnych zakładów dziewiarskich "Olimpia". Nie miały statusu zabytku. Bo nie wyróżniały się w żaden sposób pod względem architektonicznym.
Co tu teraz będzie? Wszystko zależy od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tego rejonu. W lutym plan po raz drugi został wyłożony do publicznego wglądu.
Wyłożenie nastąpiło 24 stycznia 2017 roku. 7 lutego odbyła się dyskusja nad jego założeniami, przez kolejny miesiąc można składać uwagi do planu. Kolejne miesiące to wdrażanie tych uwag i prace nad stworzeniem finalnej wersji planu. U zbiegu Sienkiewicza i Tylnej nowa inwestycja nie pojawi się więc szybko. lutego odbyła się dyskusja nad jego założeniami, przez kolejny miesiąc można składać uwagi do planu. Kolejne miesiące to wdrażanie tych uwag i prace nad stworzeniem finalnej wersji planu. U zbiegu Sienkiewicza i Tylnej nowa inwestycja nie pojawi się więc szybko.
Właściciel czyli firma Piotrkowska 250 Investment to ta sama, która przeprowadziła remont zabytkowej fabryki Markusa Silbersteina.
TOMASZ STA?'CZAK
Wiatr hula również po pustych halach Zakładów Przemysłu Pończoszniczego "Feniks" przy ulicy Brzezińskiej 5/15. Przedsiębiorstwo zajmowało się produkcją rajstop i pończoch. Był to największy tego typu zakład w Polsce. Ruszył po II wojnie światowej. Powołano przy nim Komitet Zakładowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kiedy upadł komunizm posypała się całkowicie organizacja zakładowa. W 1994 roku "Feniks" był jednym z największych dłużników skarbu państwa.
Radosław Kędzierski
Cegły kruszeją też przy ulicy Wólczańskiej 12. W 1872 r. powstała tu ręczna tkalnia wyrobów wełnianych Ludwika Edwarda Hentschla. W 1910 r. została przejęta przez Karola Nippe i rozbudowana. Po zniszczeniach wojennych Nippe utworzył w 1919 r. spółkę z Abramem Szorem. Nie pomogło to jednak w odzyskaniu dawnego poziomu produkcji. W 1931 r. firma ogłosiła upadłość i wynajmowała hale fabryczne różnym przedsiębiorstwom. W latach okupacji produkowano tu głównie obuwie wojskowe. Po 1945 roku utrzymano ten profil produkcji, tworząc Łódzkie Zakłady Przemysłu Skórzanego im. płk. Toruńczyka, później zakład ''Skogar''.
Obecnie obiekt jest w rękach firmy CFI, oferującą powierzchnie do wynajęcia.
Michał Gruda
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze