25 grudnia rozpoczynają się gody, czyli okres Bożego Narodzenia, który kończy się Świętem Trzech Króli. Gody pochodzi od słowa ''God'' w kulturze starosłowiańskiej oznacza szczęście, radość, uciechę, biesiadę. 12 dni między Bożym Narodzeniem a Świętem Trzech Króli to czas, kiedy obdarowujemy się kolędą, dobrym słowem, życzeniami, podarunkami. Nie ma nienawiści, złości, dokuczania.
Z tych 12 dni odczytywano kiedyś jaka będzie pogoda w każdy miesiąc w roku. Dany dzień w godach oznacza pogodę na dany miesiąc. Nasi przodkowie z tej wróżby próbowali odgadnąć jakie będą zbiory, plony, zamożność. Jest wiele przysłów związanych z tym okresem np. ''Królowie pod szopę, dnia w kurzą stopę'' albo ''Na Trzech Króli panowanie przybywa dnia na kura pianie''.
6 stycznia kończy okres godów, a zaczyna czas karnawału.
Na zdjęciu obchody Święta Trzech Króli w Łodzi.
W święcie Trzech Króli jest mnóstwo symboliki. Trzy to magiczna liczba, święta. Trzej Królowie symbolizują pojawianie się życia i obumieranie. Kacper jest młody, Baltazar w wieku średnim, Melchior - stary.
Postaci niosą dary: mirrę, kadzidło i złoto. Mirra to u nas owoce jałowca, ale w starożytności był to drogi balsam, przeznaczony do namaszczania ciała zmarłego. Kadzidło odnosi się do świętości, a złoto symbolizuje mądrość. Złoto ma we wszystkich kulturach znaczenie izolujące, ponieważ bez szwanku znosi kontakt z ogniem i wodą, żywiołami, które dają życie i życie zabierają. W Trzech Króli święcono złote monety, pierścionki, a potem wkładano do pierwszej kąpieli nowo narodzonego dziecka - na szczęście i na bogactwo.
W dawnych czasach poświęconą kredą niepiśmienni chłopi rysowali kreskę na swoich domach, budynkach gospodarczych, płotach. Zakreślali w ten sposób całą swoją zagrodę, zabezpieczając swoją przestrzeń, żeby zło nie weszło przez próg. Teraz piszę poświęconą kredą litery K + M + B, czyli inicjały królów, lub C + M + B, czyli Christus Mansioni Benedicat (''Niech Chrystus błogosławi temu domowi'').
Święto Trzech Króli miało też tradycje kulinarne. W ''Dzieciach z Bullerbyn'' opisany jest zwyczaj zapiekania migdała w cieście. Kobieta, która znajdzie migdał, wyjdzie za mąż w ciągu roku. W Polsce też była zabawa w Migdałowego Króla. Piekło się rogale z dwoma migdałami dla kobiet i mężczyzn. Kto trafił na migdał, zostawał królem i królową. Było powiedzenie: ''Która dostanie migdała, dostanie i Michała''.
W Polsce piekło się też ośmiokątny placek nazywany gorenflot - od nazwiska mnicha, który go wymyślił w XVI wieku. Wypieka się go w ośmiokątnej formie. Siedem części przeznaczono dla gości, ósmą dla Boga. Pieczono także szczodraki z kapustą. Robiono pierogi z serem i pierogi sójki, czyli z burakami cukrowymi i kaszą jaglaną pieczone w piecu chlebowym. Na Podlasiu, Kurpiach, Warmii i Mazurach pieczono z ciasta figurki zwierząt dla dzieci, zwane byśkami.
W dawnej Polsce przez całe gody chodzili kolędnicy. W grupach kolędników uczestniczyli tylko chłopcy w wieku od 6 do 13 lat. Za ruchomą gwiazdą z bibuły szli Trzej Królowie, turoń, Herod, śmierć, diabeł, żywe zwierzęta.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze
Składniki:
Duży burak cukrowy, pół kilograma mąki pszennej, pół szklanki soku buraczanego, 5 dag drożdży.
Przygotowanie:
Gotujemy burak i ścieramy na tarce, sok odciskamy. Drożdże rozpuszczamy w podgrzanym soku
buraczanym, dodajemy trochę mąki i czekamy aż wyrosną. Następnie wraz ze startym burakiem
dodajemy je do mąki i zagniatamy ciasto. Masę zostawiamy w cieple do wyrośnięcia. Kiedy wyrośnie
formujemy bułeczki i wkładamy na natłuszczoną blachę. Czekamy, aż jeszcze trochę wyrosną.
Pieczemy pół godziny.
Przepis z książki "Smak dzieciństwa: pieczywo codzienne i obrzędowe w tradycji Regionu Łowickiego"