Luksusowe budowle, niezwykłe kamienice, tajemnicze obiekty. Łódź sto lat temu

Przystanek Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych na Rynku Bałuckim.
Podmiejskie linie tramwajowe w aglomeracji łódzkiej zaczęto budować w 1899 roku, a już w styczniu 1901 roku otwarto pierwsze trasy - do Pabianic i Zgierza. W okresie międzywojennym tramwaje kursowały jeszcze do Aleksandrowa, Konstantynowa, Lutomierska, Ozorkowa, Rudy Pabianickiej, Rzgowa czy Tuszyna.

Na zdjęciu poniżej - stargany na Rynku Bałuckim (1931 rok).

NAC

Rok 1934. Targ na Rynku Leonarda.

Pomysł utworzenia placu targowego na południowym krancu ul. Piotrkowskiej zrodził się w 1902 roku. Chodziło o przeniesienie handlu z Górnego Rynku (dziś plac Reymonta) w nowe miejsce na granicach miasta. Przeznaczono na to plac należący do spółki Leonhardt, Woelker i Girbardt. Nazwa Rynek Leonarda (albo Bazar Leonarda) funkcjonowała w okresie przedwojennym. Obecnie jest to plac Niepodległości.

Kamienicę Judy Salomonowicza przy Gdańskiej pod numerem 74 zaprojektował architekt Jerzy Rozenberg. Budynek zdobią długie balkony z ażurową balustradą.

Na zdjęciu poniżej - kamienica Marii i Stefana Szylke przy Wrześnieńskiej pod numerem 4 na Bałutach. Znajdowała się w niej siedziba Narodowego Stronnictwa Pracy - Klubu Dzielnicy Staromiejskiej.

NAC

We wnęce na wysokości pierwszego piętra tejże kamienicy umieszczono figurę Tadeusza Kościuszki.

NAC

Na zdjęciu poniżej jeszcze jedna niezwykła łódzka kamienica. Przy ulicy Wschodniej 19 w latach 1899-1900 znajdowała się tajna drukarnia Robotnika, o czym świadczy tablica nad drzwiami: "Tu mieszkał i został aresztowany 25.02.1900 przez sługi caratu Naczelnik Państwa Józef Piłsudski w drukarni Robotnika".

NAC

Zanim w budynku przy Piotrkowskiej 72 powstał Grand Hotel, mieściła się tam fabryka wyrobów wełnianych i bawełnianych Ludwika Meyera. Decyzja o zmianie przeznaczenia obiektu zapadła w 1887 r., kiedy zakład przeniesiono na Manię. Już rok później na hotelowych gości czekało 50 pokoi, oświetlanych gazowo i z przenośnymi umywalkami. W 1906 r. Grand miał już zasilanie elektryczne. Kolejne sześć lat później zaczęła się jego wielka przebudowa według projektu Dawida Landego. W jej efekcie liczba pokoi zwiększyła się do 150, kilka z nich było wyposażonych w łazienki, telefon, ciepłą i zimną wodę. W budynku zamontowano windy i wentylację. Za symbol luksusu uchodził nie tylko hotel, ale też mieszczące się w nim restauracje Malinowa i Złota oraz kawiarnia wiedeńska.

Poniżej widok na ulicę Piotrkowską - lata 30 ub. wieku.

NAC

Pomnik Tadeusza Kościuszki odsłonięto na placu Wolności w Łodzi w grudniu 1930 roku. Na zdjęciu widać gmach nowego urzędu miasta, kościół ewangelicki św. Trójcy oraz fragment starego ratusza.

Poniżej - nowy magistrat.

NAC

Dawna siedziba Izraela Poznańskiego przy ul. Ogrodowej w latach międzywojennych pełniła funkcję siedziby łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego. Od 1975 roku znajduje się tu Muzeum Historii Miasta Łodzi. A w 2015 roku Pałac Poznańskiego uznano za pomnik historii.

NAC

A teraz przenosimy się poza śródmieście. Na zdjęciu - skrzyżowanie na północno-zachodnim obrzeżu miasta, skąd rozpościera się panorama Łodzi.

Protest robotników i oddział policji na ul. Rokicińskiej.

Poniżej:

Dzieci na ulicy Tuszyńskiej...

NAC

... oraz widok na ulicę Wspólną.

NAC

Dom Związku Strzeleckiego na Widzewie w Łodzi. Zdjęcie to opublikowano w 1933 roku w "Kurierze Codziennym".

Łodzianie wypoczywają w parku Sienkiewicza, na pierwszym planie widać gnomon - zegar słoneczny.

Poniżej:

Park im. księcia Józefa Poniatowskiego w Łodzi.

NAC

Fragment parku Źródliska ze stawem.

NAC

Fontanna w parku Helenów w Łodzi.

NAC

Pomnik Pracy w parku im. Stanisława Staszica w Łodzi.

NAC

W roku 1937 oddano do użytku wieżę spadochronową. Stanęła w parku im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi, a wybudował ją Zarząd Obwodu Wojewódzkiego Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej.

Lata 1921-1933. Basen pływacki Łódzkiego Klubu Sportowego w Łodzi.

NAC

Lata 30 XX wieku. W zachodniej części Łodzi, na terenie Polesia wybudowano nowe osiedle - im. Józefa Montwiłła-Mireckiego. Mieszkania - jak na przedwojenną Łódź - odznaczały się wysokim standardem, mieszkańcy mieli dostęp do kanalizacji, bieżącej wody i prądu.

Lata 1930-1939. Rozgłośnia w Łodzi - budynek i maszt radiostacji.

Poniżej:

Gmach Sądu Okręgowego w części wschodniej pierzei placu (1933)...

NAC

... oraz Gazownia Miejska w Łodzi.

NAC

Warsztat tkacki tkacza chałupnika Albina Pija (1933).

Poniżej Zakłady Włókiennicze Widzewska Manufaktura S.A. w Łodzi - budynek przędzalni egipskiej (1938). 

NAC

Stara Synagoga, tzw. Mauretańska, przy ulicy Wolborskiej w Łodzi.

Poniżej:

Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża.

NAC

Katedra (w głębi Robotniczy Bank Spółdzielczy)...

NAC

... oraz pierwsza siedziba kurii biskupiej w Łodzi.

NAC

Sieć kanalizacji i wodociągów budowano w Łodzi według projektu inżyniera Williama Heerleina Lindley'a, który wraz z ojcem opracował wcześniej projekt sieci wodociągowo-kanalizacyjnej dla Warszawy. Miasto miało być zaopatrywane w wodę ze studni pod Tomaszowem w rejonie Niebieskich Źródeł i bezpośrednio z rzeki Pilicy, lub z kilku studni głębinowych wywierconych w rejonie Łódź-Rzgów albo studni zlokalizowanych wzdłuż Pilicy.

Woda miała być doprowadzana do zaprojektowanych przez Lindleya centralnych zbiorników na Stokach w Łodzi, które - położone około 100 metrów ponad miastem - miały pełnić funkcję wieży ciśnień.

Poniżej: 1938 rok - budowa wodociągu w Łodzi.

NAC