Żelki i ubezpieczenie, czyli jak przebiegłem maraton

Miałem przewagę nad pozostałymi osobami stojącymi na starcie: ja wiedziałem, że będzie dobrze. Przekonali mnie o tym lekarze z Katedry Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego, którzy na tydzień przed maratonem poddali mnie profesjonalnym testom wydolnościowym.

Pamiętam dźwięk kojarzący mi się z przesypującymi się w pudełku drażetkami. Siedziałem na taborecie i miarowo oddychałem. Na głowie miałem elastyczną maskę z otworem na gumowy wąż. Szlauch z jednej strony podłączony był do maski, z drugiej do komputera. Każdy mój oddech wprawiał w ruch wiatraczek, który terkotał cukierkowo.

- Wygląda pan jak Hannibal Lecter z "Mileczenia Owiec" - zaśmiał się dr Stolarek.

Wcześniej pielęgniarka zważyła mnie i zmierzyła: 67 kg, 177 cm. Zmierzyła ciśnienie: 117/67. Później zaprowadziła do pomieszczenia z elektryczną bieżnią.

- Zacznie pan od kroku spacerowego - tłumaczył dr Robert Stolarek. - Co trzy minuty bieżnia będzie przyspieszać - aż do dziesięciu kilometrów. To już bieg. Później zacznie się podnosić - co trzy minuty o jeden stopień. Zobaczymy ile pan wytrzyma...

Zacząłem biec. Najpierw wolno, truchtem. Po kilku minutach przyspieszyłem. Przez cały czas dr Stolarek instruował co robić, żeby mój bieg był efektywniejszy. - Musi pan głębiej oddychać! - krzyczał zza pleców. - Szersze wymachy rąk zwiększają pojemność czynną płuc o 27 proc.! Niech pan wyżej kolana podnosi!

Biegłem i biegłem, i czułem, że słabnę. Myślałem, że przejdę cały cykl - dziesięć poziomów. Wytrzymałem zaledwie 23 minuty. Doszedłem do szóstego etapu.

Badania pokazały, że kondycyjnie jestem prawie tak dobry jak, Lance Armstrong, amerykański kolarz. Tylko że bardzo szybko osiągnąłem maksimum swoich możliwości. Spytałem, co to oznacza.

- Że pan dobiegnie. Ale na mecie padnie - odparł z uśmiechem doktor.

- Ostatnio ćwiczyłeś w liceum? Nigdy nie uprawiałeś żadnego sportu? I chcesz przebiec maraton? Zgłupiałeś - kolega z redakcji wyśmiał mój luźny pomysł pobiegnięcia w maratonie. Pokonanie 42 kilometrów i 195 metrów wówczas wydawało się czymś nierealnym. Gdyby nie zwątpienie kolegi i moja rogata dusza, nigdy bym się nie zapisał do "Programu 0-42".

Na pomysł kursu przygotowującego kompletnych laików do pokonania dystansu maratońskiego wpadli członkowie Rudzkiego Klubu Sportowego, organizatora 5. mBank Łódź Maratonu w maju 2008 roku. Pod okiem zawodowców z Klubu Biegacza "Arturówek" mieliśmy dowiedzieć się m.in. jak ćwiczyć, żeby się nie przeforsować, w jaki sposób rozkładać siły w czasie biegu i co jeść, żeby poprawić swoje osiągi. Tego, że zdecydowałem się na uczestnictwo w programie, szybko pożałowałem.

Był koniec lutego. Pod K.B. "Arturówek" podjechałem samochodem. Okazało się, że jako jedyny. Reszta przybiegła. - Kiedy się przebierzesz, zaczynamy trening - usłyszałem od Bartłomieja Sobeckiego, prezesa klubu. Z plecaka wyciągnąłem granatowe dresy w cztery paski, stary golf, brązową bluzę i na wpół przetarte tenisówki. Zmieniłem ubranie i pobiegłem na zbiórkę.

Przy recepcji stało ponad dwadzieścia osób - wszyscy ubrani w obcisłe getry, koszulki i kurtki uszyte z "oddychających" materiałów. Na głowach polarowe opaski, na nogach specjalne buty do biegania. W swoich dresach i dziurawych tenisówkach poczułem się trochę nie na miejscu...

Usłyszeliśmy tylko kilka wskazówek dotyczących trasy, po której mieliśmy biec. I ruszyliśmy.

Pamiętam, że było zimno. Mimo to biegło się przyjemnie. Przynajmniej przez pierwsze pół kilometra. Lekki wietrzyk muskał mi twarz. Śnieg skrzypiał pod nogami. Problemy zaczęły się, gdy stanęliśmy.

Nie wiedziałem, że zatrzymać się jest tak trudno. Nogi zupełnie odmówiły mi posłuszeństwa. Dotruchtałem do drzewa i przywarłem do pnia plecami. Poczułem skurcz łydek. A przeczuwałem, że to dopiero początek. Nie myliłem się. Zaczęliśmy robić lewoskręty, prawoskręty, skłony do ziemi, wymachy ramion, bieg skippem... Ćwiczenia trwały nieskończoność. Nie pamiętam, jak wróciłem do domu.

Następnego dnia chciałem wstać wcześnie rano. Zjeść pożywne śniadanie z białego chleba i twarożka, pójść pobiegać. Na ambicjach się skończyło. Od rana każdy mój krok kończył się nieomal upadkiem. Jednak najwięcej trudu sprawiło mi zejście po schodach. Wcześniej nie zwracałem na to uwagi. Czyżby pojawiły się znikąd? Żeby się z nimi oswoić, nadałem schodom imiona.

Pierwszym był Eugeniusz. Nieco spadzisty, nie trzymał poziomu. Postawiłem na nim prawą stopę, która od razu zsunęła się na drugi, którym był Stefan. Ten lśnił i był śliski, ale już nieco szerszy. Stanąłem pewnie. Spróbowałem złączyć nogi i wydobyć się z bolesnego szpagatu. Lewą stopę postawiłem na trzecim ze stopni, Fryderyku, pokrytym brunatną plamą. Później Zbigniew i Teofil, przeciętniaki. Szóstym był Bonifacy, najtrudniejszy ze wszystkich. Lewa strona schodka była odłupana i poszarpana. Prawa wyślizgana i zdradliwa. Najpierw postawiłem na nim prawą stopę, po chwili dołączyłem lewą. Wtedy zerknąłem na ostatni ze stopni - Konstantego, najniższego  i najłagodniejszego ze wszystkich.

Pamiętam, że moich siedmiu przyjaciół miało mnie dręczyć jeszcze przez miesiąc. Dopiero po miesiącu ćwiczeń znów zapomniałem, że istnieją. To było moje pierwsze zwycięstwo.

Kilka minut przed startem wybrałem swojego peacemakera - osobę, która przebiega trasę w określonym czasie. Jeśli go upilnuję, jest gwarancja, że dotrę do mety w zaplanowanym czasie. Mój plan: 4 godziny, czyli kilometr w pięć i pół minuty. Z kolegą z Arturówka stanęliśmy za gościem w zielonej koszulce. Wtedy usłyszałem wystrzał. Ruszyliśmy.

Na początku biegło mi się bardzo lekko. Za lekko. Przypomniałem sobie dobrą radę Przemka Babiarza, który zaliczył kilka maratonów: - Zaczynaj wolniej, niż uważasz, że możesz zacząć - radził. Było jednak tak fajnie, że nie zwolniłem. Nawet śpiewałem sobie pod nosem. Na uszach miałem słuchawki. Miesiąc przed biegiem skomponowałem listę piosenek, które miały podnieść moje morale.

Na pierwszym miejscu znalazł się "Eye of the Tiger" amerykańskiej grupy Survivor. Tygrysie oko. To przy tej piosence Sylvester Stallone w trzeciej części Rocky'ego biegał z potężnym pniem drzewa zarzuconym na plecy i trzema oponami przywiązanymi do pasa. Piosenka, jak żadna inna, mobilizuje do walki. A ponieważ istnieje chyba z 50 jej wersji, umieściłem ją jako co drugą.

Na listę wciągnąłem "Hero", czyli "Bohatera" grupy Nickelback. Bo Spider-Man mi imponował. Na warsztat poszły też utwory "Run To The Hills" i "Running Free" grupy Iron Maiden i oczywiście "We Are The Champions" zespołu Queen. Oprócz tego sięgnąłem po płytę "London Calling" The Clash. Listę piosenek zamknęła muzyka z filmu "Biegnij, Lola, biegnij" autorstwa Johnny'ego Klimka i Reinholda Heila.

"Czerwonego jak cegła" Dżemu i "Sunday Bloody Sunday" U2 pominąłem. Zbyt dosłownie opisywały mój stan i wygląd w dniu wyścigu.

Pierwsze dziesięć kilometrów maratonu pokonałem z palcem w nosie. Dawałem radę. Tylko w kroczu czułem pewien dyskomfort. Zaczęły cisnąć mnie majtki. Wcześniej nie biegałem w nich dystansów dłuższych niż dziesięć kilometrów. Bez sensu, pomyślałem. Kupiłem je specjalnie na bieg. Zresztą, nie tylko je.

Zacząłem od butów. Tenisówki, w których ćwiczyłem na początku, pamiętały czasy ostatniego Przystanku Woodstock w Żarach. Przetrwały koncerty Vadera, Acid Drinkers, Pizzy Łomot, a nawet irlandzkie tańce przy muzyce zespołu Carrantuohill. Dlatego wziąłem je do biegania. Niestety, rozpadły się po dwóch tygodniach truchtania.
- Najważniejsze jest odpowiednie obuwie - dowiedziałem się od Bartka. - Buty do biegania mają systemy powietrzne, które odciążają stawy w czasie biegu.
Wyprawiłem więc moim tenisówkom należyty pogrzeb i poszedłem na zakupy...

Ceny wprawiły mnie w osłupienie. Najtańsze markowe biegówki z przeceny kosztowały 200 zł. Mógłbym sobie za to kupić 13 par trampek podobnych do tych, jakie niedawno straciłem. Wyjąłem jednak buty z kosza z przecenami i przymierzyłem. Na szczęście rozmiar pasował. Nie musiałem wydawać kolejnych 200 zł na nowszy model.

Kupiłem też opaskę na głowę. Droższa to wydatek prawie 70 zł. Wybrałem tańszą, za 15. Też działała. Koszulka potowa szybkoschnąca kosztowała mnie ponad 50 zł. Pewnie przez płaskie szwy. Skarpety sportowe ominąłem szerokim łukiem. Para kosztowała ponad 200 zł. Kolejne 13 par tenisówek. Poszedłem na jarmark i kupiłem 10 par chińskich jednorazówek za piątkę. Dwie pary podarły się kiedy je wyciągałem z opakowania. Znak czasu, pomyślałem.

Jednak w prawdziwe zdumienie wprawiła mnie oferta majtek dla sportowców. Wszystkie lekkie, trwałe, odprowadzające pot z ciała. Do tego w pełnej gamie kolorystycznej. Długo nie mogłem się zdecydować. Wreszcie wybrałem czarne z wkładką za 50 zł - te same, które na jedenastym kilometrze zaczęły mi dokuczać.

I chociaż od czasu zakupów trenowałem w ubraniu za 400 zł, to tak naprawdę czułem się goły.

Prawdziwe problemy zaczęły się na 13 kilometrze, kiedy ktoś przez przypadek podłożył mi nogę. Niebezpiecznie się zachwiałem, poczułem ból w łydce. Ale najgorsze, że straciłem rytm. Nawet muzyka w słuchawkach zaczęła podcinać mi skrzydła. W odtwarzaczu ruszyła płyta "The Clash". Umieszczenie jej na składance okazało się kiepskim pomysłem. Zaczął mi się udzielać punkowy nihilizm. Nie pomagały drogowskazy z zabawnymi hasłami rozstawionymi wzdłuż trasy: "Aveo czeka na mecie" i "Przyspiesz, piwo stygnie". Czułem, że słabnę.

Płyta się skończyła, ale radość z biegania nie wróciła. Oddech był coraz krótszy. Nogi ciążyły. I jeszcze rozwiązał mi się but. Nie było rady: musiałem stanąć. Mój kompan pobiegł dalej. Już go nie dogoniłem.

Pokonałem 20 kilometrów w dwie godziny. Przez kolejne siedem kilometrów też sobie radziłem. Cały czas starałem się biec równo. Na 27. kilometrze dopadł mnie kryzys. Usłyszałem zgrzytnięcie w kolanie. Musiałem zwolnić. Zacząłem maszerować. Czyżby to był koniec? Już raz to przechodziłem...

Głośne chrupnięcie po raz pierwszy usłyszałem w trzecim tygodniu trenowania. Zgrzyt powtórzył się następnego dnia. Później słyszałem go przy każdym kroku.

- Powinieneś iść do ortopedy - poradził mi kolega. - Jeśli się okaże, że to łękotka, z bieganiem będziesz musiał się pożegnać.

Złowróżbny ton wypowiedzi wcale mi się nie spodobał, dlatego do lekarza nie poszedłem - na wszelki wypadek, żeby nie kusić losu. Zamiast tego zmieniłem dietę. Zacząłem jeść galaretki i miś-żelki. Słyszałem, że nic nie robi na stawy lepiej. Co rano wypijałem szklankę witam w formie musującej. Wszystko, czego mi potrzeba znajdowałem w jednej pastylce. Witamina C na szybkie gojenie ran i siniaków, D na mocne mięśnie i zdrowe kości, E na ukrwienie naczyń, witaminy z grupy B na szybsze przemiany tłuszczowe, magazynowanie energii i zdrowsze drogi oddechowe i wreszcie PP ułatwiająca uwalnianie energii. Do tej samej szklanki wrzucałem drugą pastylkę - z magnezem, na zmęczenie.

Wtedy zgrzytanie ustąpiło po dwóch tygodniach.

Tym razem tyle czasu nie miałem. Na szczęście chrupanie nie bolało, więc ruszyłem spokojnie przed siebie. Postanowiłem nie poddawać się, w nadziei, że na mecie stoi ambulans.

Nie tylko mnie było ciężko. Wszyscy wokół zaczęli zwalniać. Nawet ci w koszulkach profesjonalnych klubów sportowych. Za mną zostawali zawodnicy, którzy wyczerpani kładli się trawniku i już nie wstawali.

Tylko peacemaker nie odpuszczał. Na 30 kilometrze zobaczyłem, jak mnie wyprzedza. W rozpacz wpędził mnie kolejny, z nadrukiem na koszulce 4:30.

- Ty jesteś tym debiutantem z Wyborczej? - spytał zatroskany. - Jak się czujesz? Dasz radę?

- Nie wiem. Chcę się zmieścić w pięciu godzinach - wysapałem.

Do mety zostało sześć kilometrów. Mój czas: 4 godziny 10 minut. Peacemaker powiedział, że zmieszczę się spokojnie. Odzyskałem wiarę we własne siły. Peacemaker pobiegł dalej. Pomyślałem, że jak dam z siebie wszystko, to może go dogonię. Wtedy ścięło mnie z nóg.

Skurcz w lewym udzie sprawił, że niemal się przewróciłem. Musiałem stanąć. No to pozamiatane, myślałem resztkami sił obejmując latarnię. Potwornie bolało. I tylko jedna rzecz mnie pocieszyła - że na kilka dni przed maratonem zdążyłem się ubezpieczyć...

Wybranie stosownej oferty z całego gąszczu propozycji to wyjątkowo żmudne i czasochłonne zadanie. Potrzebowałem czegoś wyjątkowego. Dlatego poszedłem do Izabeli Borowskiej, która miała do czynienia z nietypowymi polisami. Kiedy wszedłem, właśnie ubezpieczała czarne porzeczki przed niespodziewanym i nagłym atakiem mrozu.

- Czas ubezpieczenia to minimum rok - powiedziała Borowska. Musiałem pogodzić się z tym, że polisa będzie droższa. Okazało się, że niesłusznie. - Sport, jaki pan uprawia, klasyfikuje pana w drugiej grupie ryzyka na cztery możliwe - powiedziała agentka. - Mniej niebezpieczne od biegania są tylko szachy, golf i brydż.

Później zaczęła wyliczankę chorób. - Na początku ubezpieczymy pana od udaru mózgu i zawału serca. Warto również ubezpieczyć się na wypadek urazu kończyn.

Nie śmiałem protestować. Groziło mi zerwanie ścięgien, naciągnięcie mięśni lub skręcenie stawu. Wolałem chuchać na zimne, więc wziąłem przykład z Mariah Carey i ubezpieczyłem też nogi.

Pod koniec rozmowy zapytałem o zgon na trasie. Okazało się, że jeśli nie przekroczę linii mety i padnę w czasie biegu, dostanę całą kwotę, na jaką się ubezpieczyłem. A raczej - dostaną ją moi rodzice. Ulżyło mi. Podpisaliśmy umowę i wyszedłem z biura szczęśliwy, ze świadomością, że teraz to już niestraszny mi żaden bieg.

Zdesperowany, kurczowo trzymałem się latarni i masowałem udo. Nie wiedziałem, co robić. Z daleka widziałem sanitariuszy, którzy już szykowali nosze. Nagle ktoś zatrzymał się obok mnie. - Miałem tak samo parę kilometrów wcześniej. Musisz to rozchodzić - usłyszałem.

Zacząłem kuleć w stronę linii mety. Ku mojemu zdziwieniu, ból stopniowo ustępował. Po pięciu minutach ustąpił niemal całkowicie. Znów mogłem biec.

Do mety dobiegłem z obolałymi łydkami, w półtruchcie. Przywitały mnie tłumy ustawione wzdłuż końcowego odcinka. Jak każdy, kto kończy maraton, dostałem brawa. Czas: 4 godziny, 40 minut, 44 sekundy. Byłem 375 zawodnikiem na mecie metę. 11. dziennikarzem. To był mój pierwszy maraton.

Najbardziej zaskoczyło mnie to, że po przebiegnięciu linii mety w ogóle nie chciało mi się pić. Za to dwie ogromne porcje obiadowe wciągnąłem nosem.