Łódzkie prezenty pod choinkę. Część 2: Dla niego

W asortymencie internetowego sklepu Lodz Style można przebierać. Z żalem odrzuciwszy filiżanki z kościołem św. Trójcy przy pl. Wolności, podkładki pod myszkę z widokiem Piotrkowskiej oraz t-shirty z Tadeuszem Kościuszką, wybrałbym fototapetę z Synagogą Mauretańską mieszczącą się przed wojną przy ul. Wolborskiej (dziś tzw. park śledzia). Autorem zdjęcia jest Włodzimierz Pfeiffer, słynny łódzki fotografik.

Wymiary fototapety wynoszą 200 cm szerokości i 270 cm wysokości, ale jak można przeczytać na stronie, ''istnieje możliwość zakupu fototapety w każdym innym rozmiarze''.

Podobne dylematy mogą trapić łodzian także w innych łódzkich sklepach. Wybrać jedną rzecz stworzoną przez Gouda Works to nie lada sztuka. Kuszą wzory ''Łódź - od krańcówki do krańcówki'' z zarysem linii tramwajowych oraz ''Beauty Bałuty - tu wszystko się zaczyna'' (OK, ten ostatni wzór jest nieco bardziej dziewczyński). Wybór pada na rowerową koszulkę z ostrym napisem. Sentyment do Masy Krytycznej przeważył.

Muzyka z Łodzi to temat na osobny tekst (nawet nie jeden i nie na dwa, ale co najmniej na trzy). Z przepastnej szuflady z łódzką muzyką można wyciągnąć chociażby ''95-2003'' Piotra Roguckiego czy ''Nie wiem, nie orientuję się'' duetu Dwa Sławy.

Kto nie odnajduje się ani w rockowych brzmieniach zanurzonych w rozpoetyzowanych tekstach, ani w rapowanych bitach, temu powinna przypaść do gustu płyta Macieja Werka - ''Songs That Make Sense''. Płyta łączy dyskretną łódzkość (promujący klip został nakręcony w Grand Hotelu) z wokalami z pierwszej półki. Na krążku można usłyszeć głosy m.in. Anity Lipnickiej, Natalii Fiedorczuk czy Misi Furtak.

Coś drgnęło. W ostatnim roku ukazało się mnóstwo książek dotyczących historii Łodzi: tej bliskiej, PRL-owskiej, która jeszcze łuszczy się z naszej codzienności jak farba z nieodnawianego budynku, ale też tej odległej, którą można odczytać już tylko z detali architektonicznych, zakurzonych carskich dokumentów i wyimków prasowych.

Najnowsza tego typu publikacja to "Spacerownik rosyjskimi śladami po województwie łódzkim" Joanny Podolskiej, Michała Jagiełły i Tomasza Stańczaka.

Warto także zwrócić uwagę na inne tytułu, w których Łódź jest pierwszo- lub drugoplanowym bohaterem, np. "Operacja Łódzka" pod redakcją Jolanty A. Daszyńskiej, "Pan doktor i Bóg. Marek Edelman: bohaterski, genialny, nieznośny" Violetty Ozminkowskiej i Magdaleny A. Olszak, Kirył Sokoł i Aleksander Sosna w książce "Cerkwie w centralnej Polsce 1815-1915", "Emisariusz. Własnymi słowami" Jana Karskiego i Macieja Wierzyńskiego, "Przymuszeni z literą z "P". Jak Police... " Jana Benedykta Kozińskiego, "Cień ojca" Jensa-Jürgena Ventzkiego, "Moja żydowska dusza nie obawia się dnia sądu. Mordechaj Chaim Rumkowski. Prawda i zmyślenie" Moniki Polit, "Łódzki modernizm i inne nurty przedwojennej architektury" Joanny Olenderek.

Warto przejrzeć oferty Domu Wydawniczego Księży Młyn, Officyny, Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego.

Gry nie są dla dzieci. Przynajmniej ta nie jest, więc nie znika dylemat, czy jej odbiorcą powinien być mężczyzna czy chłopiec. Osiemnastka na okładce rozwiewa wszelkie wątpliwości.

''Wiedźmina 2''', grę na podstawie książki Andrzeja Sapkowskiego, kupiło kilkanaście milionów ludzi na całym świecie, a recenzowały ją najpoważniejsze światowe media.

''To nie jest jedna z tych gier RPG, podczas której możesz spędzić godziny, wybierając rasę i wygląd postaci. To wszystko jest z góry określone. Ale Geralt to pieprzony gnojek, więc nie sądzę, żebyś był rozczarowany. No, chyba że jesteś jednym z tych graczy RPG, którzy tworzą cycatą elficzkę, by ukryć to, że jesteś 30-latkiem z nadwagą żyjącym w piwnicy rodziców'' - naśmiewał się Shane Kinloch na łamach ''X Box World Australia''.

''W sumie 'Wiedźmin 2' olśniewa, przynosząc krwawy, pełen przemocy i ciemności świat fantasy, w którym czeka mnóstwo godzin bogatej rozgrywki, potężna kolekcja stworzeń i postaci oraz pewna liczba miłych pojedynków'' - pisał w ''The Washington Times'' Joseph Szadkowski. '''Wiedźmin 2' intryguje, a czasem podnieca" - kończył recenzję Charles Webb na MTV.com. ''Do diabła, to jedna z tych gier RPG, które naprawdę zasługują na uwagę i kupno'' - pisał ''Neoseeker'' piórem Lydii Sung.

Znasz Gregora Gonsiora? Nie? A czyj mural widzisz codziennie z okien tramwaju na ul. Zachodniej tuż obok AOIA? A kto zaprojektował kostiumy do najlepszego spektaklu ubiegłego sezonu, czyli do jaraczowego ''Posprzątane'' Mariusza Grzegorzka? No właśnie.

Jeśli ktoś nie chce, by łódzki artysta zaprojektował mu całą garderobę, może skusić się chociażby na t-shirt. O, na przykład ten z poplątanymi rurami, w które wpleciona jest Łódź.

W Łodzi właśnie powstaje kolejna seria "Komisarza Alexa", popularnego serialu, który być może zrobił więcej dla odczarowania wizerunku szaro-burej Łodzi, niż można było się spodziewać. Serial o przyjaźni policjanta Marka Bromskiego i czworonożnego komisarza emituje Telewizja Polska.

Kto chciałby przekonać kogoś do Łodzi przy pomocy serialu, ten powinien rozważyć podarowanie czteropłytowego wydawnictwa DVD z pierwszym sezonem ''Komisarza Alexa''.

Oglądanie starych zdjęć i map Łodzi to zajęcie ekscytujące. Dzięki temu odkrywa się przeszłość, ale także po trosze teraźniejszość - poprzez lokalizowanie fotografującego, przyglądanie się detalom architektonicznym, skrętom (nie)istniejących ulic i wybrzuszeniom bruku.

Albumowym hitem tego roku jest z pewnością ''Łódź na mapach 1793-1939'' Jacka Kusińskiego, Macieja Janika, Zdzisława Szambelana i Mariusza Stępniewskiego - doskonale przygotowana, elegancka publikacja pokazująca niespełna 150-letni rozwój skromnej osady, której mieszkańcom nawet nie śniła się wielkoprzemysłowa przyszłość.

''Mapa jest metaforą miasta, jego graficznym wyobrażeniem. A gdy mapy zostaną uporządkowane chronologicznie, tworzy się opowieść o tym, jak miasto powstawało. W książce można prześledzić rozwój terytorialny i gospodarczy Łodzi. Znam wiele wydawnictw poświęconych miastom, ale takiego jak nasze - jak mi się wydaje - dotychczas nie było. Współautorami książki są geodeci Mariusz Stępniewski i Zdzisław Szambelan - nie tylko dysponujący rzetelną wiedzą kartograficzną, ale autentyczni pasjonaci map'' - mówił w wywiadzie Jacek Kusiński.

Na międzywojennej Łodzi koncentrują się dwa albumy: ''Przedwojenna Polska w krajobrazie i zabytkach. Część 9. Województwo warszawskie i łódzkie'' Władysław Woydyny oraz ''Przedwojenna Łódź. Najpiękniejsze fotografie'' Jacka Reginii-Zacharskiego. Sporo zdjęć można także znaleźć w książce ''Łódź 1939-1945. Kronika okupacji'' Andrzeja Rukowieckiego.

Nieodległą przeszłość dokumentuje za to ''Ostatnia dekada. Lata 1980-1990 w Łodzi i regionie okiem fotoreportera 'Głosu Robotniczego'''. Album zawiera wybór ok. 200 zdjęć z ostatniego dziesięciolecia PRL, w większości nigdy wcześniej nie pokazywanych, autorstwa Marka Kowala, weterana łódzkiego fotoreportażu prasowego. Równie czarno-białe zdjęcia, ale portretujące współczesne miasto można znaleźć w albumie Artura Urbańskiego ''Łódź - zdjęcia z początku wieku''.

Każdy facet chciałby być jak Maria Konopnicka. Współcześni pisarki często twierdzili, że jej twórczość była ''śmiała, męska, jakby nie w sercu kobiecym zrodzona''. T-shirt z podobizną autorki ''Listów do synów i córek'' powinien ośmielić niejednego posiadacza do nietuzinkowej twórczości i odważniejszej myśli.

A komu mało, może jeszcze dołożyć do świątecznej paczki kilka innych ''męskich'' gadżetów ze sklepu Pan Tu Nie Stał: bluzę z przyczepą kempingową, czapkę z napisem ''Źle'' (to bardzo łódzkie) albo saszetkę z literami układającymi się w swojskie ''Cześć''.

Istnieje w Łodzi zabytek literacki. Mimo że jest znany na całym świecie, nie przechowuje go żadna biblioteka ani żadne muzeum. Stoi sobie spokojnie przy ul. Traugutta. Hotel Savoy to miejsce akcji ''Hotelu Savoy'', arcyłódzkiej powieści Józefa Rotha, jednego z najwybitniejszych pisarzy niemieckiego kręgu językowego.

Akcja powieści, przypomnianej niedawno przez Centrum Dialogu i wydawnictwo Wist, dzieje się tuż po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Bohaterowie przemierzający Europę wzdłuż i wszerz trafiają do tytułowego hotelu, który ze swoimi ''siedmioma piętrami, złotym herbem i portierem w liberii wydaje się bardziej europejski niż wszystkie inne gospody na Wschodzie''. ''Rychło jednak okazuje się, że ten hotel to w istocie osobny świat, zamieszkany przez bogatych lokatorów niższych pięter i biedaków z poddasza. Tu robi się interesy, tu klepie się biedę, tu się kocha i bawi - i tu się umiera'' - pisze w przedmowie Jarosław Skowroński.

W tym roku ukazało się jeszcze kilka okołołódzkich fabuł, m.in. "Miasto Ł. " Tomasza Piątka, "Trzeci brzegu Styksu" Krzysztofa Beśki, "Esplanada" Krzysztofa Sowińskiego czy "Pożądanie mieszka w szafie" Piotra Adamczyka.

Piotr Grobliński, rocznik 1966, długo kazał czekać na nowy tom poezji - siedem lat. Wcześniej tyle czasu potrzebował na wydanie trzech. W czasie poetyckiego milczenia w wydawnictwie Kwadratura zredagował kilka cudzych książek, a także animował łódzkie życie kulturalne.

''Inne sprawy dla reportera'' to głos dojrzałego człowieka, niepozbawiony gorzkich nut rozczarowania i pesymizmu, ale także złości czy zdecydowania. Grobliński reporterskim okiem chwyta paradoksy codzienności, ulotne zbliżenia i fluidy krążące między rzeczami, ludźmi i słowami. Jego poezja ani się nie puszy, ani nie pozwala sobie na trywializacje, mimo że jest zanurzona w zwykłym życiu - łódzkim życiu tu i teraz.

naszym klubem rts
w pewnym wieku chłopcy
nie chcą już chodzić na sektor rodzinny
osamotnieni ojcowie
nie mają komu objaśniać reguł gry
mogą najwyżej wysłać własnym synom
zaproszenie do grona znajomych
i czekać

każda emocja jest zbiorowa
ale niektóre zbiory są jednoelementowe
zdarzają się też zbiory puste

Kto sprał, znosił i urwał ucha niejednej torbie, ten wie, że te z logiem festiwalu Łódź Czterech Kultur są najmocniejsze. Jeśli ktoś komu chcesz ofiarować tę torbę wychodzi z domu tylko po dwie bułki z makiem i przy okazji zabiera ze sobą tylko smarfon i ładowarkę do telefonu, daruj sobie ten prezent. Ale jeśli facet nosi ze sobą ciągle ''Paradoks macho'' Jacksona Katza (500 stron), wielkoformatową książkę kucharską i biografię Nałkowskiej pióra Hanny Kirchner (900 stron), to jest to torba dla niego.

Jednym z nieśmiertelnych świątecznych prezentów są kosmetyki. Warto kupić je w łódzkiej firmie z kilkudziesięcioletnią tradycją. Taką firmą jest właśnie Pollena Eva.

Trzypłytowe wydanie ''Bożych wojowników'' Andrzeja Sapkowskiego w formie audiooboka to ponoć największe tego przedsięwzięcie w Europie. W nagraniu powieści, trwającym siedem miesięcy, wzięło udział 190 aktorów, m.in. Anna Dereszowska, Lesław Żurek, Artur Barciś, Kazimierz Kaczor i Adam Ferency.

Postprodukcja trwała pięć miesięcy. Reżyserem audiobooka jest Janusz Kukuła, znany z realizacji dla Teatru Polskiego Radia m.in. Trylogii Sienkiewicza, ''Quo Vadis'' oraz audiobooków ''Wiedźmin'' i ''Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków''. Autorem muzyki jest Adam Skorupa - kompozytor ścieżki dźwiękowej do uhonorowanej wieloma międzynarodowymi nagrodami gry komputerowej ''Wiedźmin'', uznany przez amerykański portal IGN za najlepszego twórcę oryginalnej muzyki do gier komputerowych w 2007 roku.

''Boży bojownicy'' to drugi tom historyczno-fantastycznej sagi, którą zapoczątkowała powieść ''Narrenturm'', a zakończyła ''Lux perpetua''. Akcja książki została umieszczona na Dolnym Śląsku ogarniętym wojnami husyckimi.

Audiobook trwa 24 godz.

To nie koniec. Łódzkie są przypinki, kalendarze, kubki, breloki, znaczki... Będą świetnym prezentem ''dla niego'', ale pewnie także i ''dla niej''. Łódzkość jest unisex.

Gdzie kupić, jeśli nie wszystkie, to przynajmniej część z tych przedmiotów? Nadarza się świetna okazja. W czwartek i piątek (20 i 21 grudnia) w godz. 14-22 w Off Piotrkowska (ul. Piotrkowska 138/140) będzie trwać świąteczny kiermasz last minute - robi się w Łodzi.

Komu wyjątkowo pilno, powinien sprawdzić sklepy internetowe: Pamiątki z Łodzi oraz Pociąg do Łodzi. Udanych łódzkich zakupów!