Ogród botaniczny w Łodzi. Czy znasz najważniejsze atrakcje?

Wiosną tego roku w ogrodzie botanicznym powstał pierwszy w Polsce nowożytny krąg kamienny inspirowany świętymi miejscami z kultury Celtów i Gotów. Pomiędzy robiniami akacjowymi a wierzbą wystają z ziemi 24 kamienie. Połowa z nich tworzy większy, zewnętrzny krąg. Wewnątrz niego zanurzono w ziemi drugie tyle mniejszych już głazów. Wszystkie są skałami narzutowymi pochodzenia polodowcowego. Do ogrodu przywieziono je z kopalni odkrywkowej w Szczercowie pod Bełchatowem.

Pomysł stworzenia kręgu podpowiedzieli władzom botanika łódzcy radiesteci. I to oni pomogli podczas kamiennego castingu. Geotronik Paweł Portalewski przebierał w milionach ton głazów razem z naczelniczką ogrodu Dorotą Mańkowską. Już na miejscu radiesteta zajął się ich polaryzowaniem. Na czym to polega? - Każdy kamień ma dwa ładunki: dodatni i ujemny. I to zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej. Żeby właściwie ustawić je w kręgu, trzeba najpierw ustalić rozmieszczenie ładunków. Miejsca z plusem są cieplejsze i da się to wyczuć dłońmi. My jednak ''diagnozowaliśmy'' je wahadełkiem - objaśniał Portalewski.

Plusy zostały ustawione na górze oraz w kierunku do środka kręgu. Wszystko po to, by przyciągać minusy i ujemnie jonizować powietrze. Spełniony musiał zostać jeszcze jeden warunek: by energia mogła krążyć bez zakłóceń, głazy muszą być częściowo zakopane w ziemi.

Pozytywne wibracje kumulujące się w kręgu pomagają ponoć odzyskać równowagę i spokój, a przebywanie w kręgu niweluje m.in. bóle głowy oraz sprzyja regeneracji sił po chorobach. - Pewne jest, że nasi goście lubią w nim przebywać. Najlepszym tego dowodem wydeptana wewnątrz kręgu trawa - komentowała Mańkowska.

Łódzki botanik nie boi się sięgać do dawnych tradycji. Wręcz przeciwnie, pokazuje, że warto interesować się tym, jak żyli nas dziadkowie i jak radzili sobie z codziennością, w której o komputerach nikt nawet nie marzył. A od czego można zacząć opowieść o życiu w drewnianych chatach? Najlepiej od przeniesienia jednej z nich do Łodzi. I tak właśnie zrobiono.

W niedawno powstałym skansenie dominują trzy budynki. Pierwszy z nich to wiejska chałupa z miejscowości Ldzań w gminie Dobroń. O jej pochodzeniu przypomina oryginalna tabliczka z napisem Ldzań 41 i nazwiskiem Zagańczyk. Część jej wyposażenia pochodzi z darów od mieszkańców Łodzi, które przynieśli po ogłoszonej przed rokiem zbiórce.

Równolegle do chałupy stoi drewniana stodoła. To replika zabytkowego budynku ze wsi Stanisławki w gminie Grabów. Ma ona służyć jako pomieszczenie edukacyjne. Prowadzone tam będą warsztaty dla dzieci i młodzieży. Na zajęciach o roślinach włóknodajnych, czyli lnie, konopii czy pokrzywie, uczestnicy będą pozyskiwać włókna i robić z nich kawałek materiału. Z kolei podczas warsztatów poświęconych roślinom barwierskim można będzie ten kawałek zabarwić. Teraz niemal codziennie gośćmi skansenu są uczestnicy letnich półkolonii.

Ale skansen to nie tylko budynki, lecz także rośliny. Znajdziemy tu trzy kolekcje: starych odmian drzew owocowych charakterystycznych dla Polski środkowej, dawnych roślin użytkowych oraz roślin, które kiedyś hodowano w przydomowych ogródkach. Do tych ostatnich zalicza się m.in. zioła lecznicze i przyprawowe. Będzie też słynny rydz, czyli lnicznik siewny. - Z lnicznika tłoczono olej, po który sięgano na przednówku, gdy kończyła się już zwierzęca omasta. Stąd powiedzenie ''Lepszy rydz niż nic'' - opowiadała Mańkowska.

Największy powierzchniowo jest sad. Na razie rośnie w nim 140 malutkich jabłonek, posadzonych gęsto co cztery metry. Wszystkie to popularne dawniej odmiany. Jest kronselka, reneta kulona, antonówka, kosztela i grafsztynek.

Szeroka deska, trochę konopnej liny i uprząż z certyfikatem. W ogrodzie botanicznym w Łodzi można się zabujać. I to dosłownie, bo niedawno zamontowano tam siedem huśtawek wyglądających niczym te z dawnych lat.

Wytypowano siedem drzew. Na razie wiadomo, że jedna z huśtawek znajduje się na jesionie wyniosłym w części ogrodu japońskiego. Z jednej strony bujający się mają widok na metasekwoje, jedne z najstarszych drzew świata, oraz cypryśniki, które jako nieliczne potrafią oddychać korzeniami. Z drugiej mogą podziwiać grójecznika japońskiego. Pobujać można się również tuż przy skansenie. Tam huśtawka zawisła na dębie. Pozostałe lokalizacje huśtawek są na razie tajemnicą. - Możemy jedynie powiedzieć, że są one rozrzucone na całej powierzchni ogrodu. Chcemy, by zwiedzający mieli frajdę z ich odnajdywania - komentowała Mańkowska.

Cieszy ją, że huśtawki są w ciągłym użyciu. - Gdy mijam którąś z nich, zawsze ktoś się huśta - opowiada. Możemy potwierdzić. Spotkaliśmy w ogrodzie i huśtające się dzieci, i gimnazjalistów, i dorosłych łodzian. A Wy już bujaliście się wśród roślin? Jeśli nie, to czas nadrobić zaległości.

W ogrodzie botanicznym możemy spotkać także mniej przyjazne miejsca. Szczególną ostrożność musimy zachować w dziale roślin leczniczych i przemysłowych. To właśnie tam rośnie m.in. barszcz Sosnowskiego, który w ostatnim czasie stał się antybohaterem medialnych doniesień. Kontakt z jego liśćmi, a nawet przebywanie obok niego w upalny i wilgotny dzień może spowodować dotkliwe i trudno gojące się poparzenia skóry.

Ta roślina z rodziny baldaszkowatych została sprowadzona do Polski w latach 50. ubiegłego wieku z Kaukazu. Barszcz miał być wykorzystywany jako roślina pastewna. Problem w tym, że zaczął się nadmiernie i w sposób niekontrolowany rozprzestrzeniać.

Jak wygląda ''dorosły'' barszcz? Ma białe baldachowate kwiaty i przypomina dziką marchew lub koper. Może mierzyć nawet 2-3 m wysokości. Ten w łódzkim botaniku jest dużo mniejszy. - A to dlatego, że roślina ta jest 2-letnia i dopiero w drugim roku kwitnie i staje się rozłożysta - mówi Mańkowska. Żeby nie dopuścić do jest namnożenia się, pracownicy ścinają kwiatostany, bo to w nich skrywają się nasiona.

W tym samym dziale tabliczki ostrzegają także przed innymi roślinami, m.in. tymi z rodziny rutowatych. - One również mają dużo olejków eterycznych i dlatego wiele osób jest na nie uczulonych - opowiada szefowa ogrodu. Co tam zobaczymy? M.in. dyptam jesionolistny znany jako gorejący krzew mojżeszowy.

Jak dotrzeć do działu roślin leczniczych? Wchodząc głównym wejściem od ul. Krzemienieckiej, trzeba iść aleją lipową, a na ''skrzyżowaniu'' skręcić w prawo.

Jeśli do ogrodu botanicznego wybierzemy się w najbliższym czasie, mamy szansę załapać się na oglądanie kwitnących właśnie lilowców i hortensji. Tych pierwszych jest ponad 15,5 tys. w około 120 odmianach, a kwitną one na żółto, pomarańczowo i czerwono. Drugich posadzono około 200 sztuk (70 odmian), a ich kwiaty są białe, niebieskie, fioletowe i różowe.

W miesiącach letnich ogród otwarty jest w godz. od 9 do 20. Wejść trzeba jednak najpóźniej o godz. 19, bo wówczas zamykane są kasy.