Księży Młyn. Zabytki na trasie Biegu Fabrykanta [ZDJĘCIA]

Zawodnicy po opuszczeniu Specjalnej Strefy Ekonomicznej skręcą w prawo w Tymienieckiego, a dalej w Kilińskiego i Targową. Tam czeka ich pierwsze miejsce warte odnotowania. To beczki Grohmana, czyli monumentalna brama wzniesiona w latach 1894-1896. A raczej stojące u jej podnóża dwie kolumny, przypominające kształtem szpule nici. Wyglądem nawiązuje do neogotyku (charakterystyczny łuk) i średniowiecznej zabudowy obronnej. Brama miała ukazywać siłę mieszczącej się za nią fabryki Ludwika Grohmana. Beczki wybudował Henryk, jego spadkobierca. Do dziś to jeden z największych symboli włókienniczej Łodzi.

Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera (pierwszy rektor uczelni) to kolejne kultowe miejsce, obok którego przebiegną uczestnicy Biegu Fabrykanta. Słynna Filmówka mieści się w pałacu Oskara Kona. Szkołę założono w 1948 roku. Jej program opracowali Antoni Bohdziewicz, Adolf Forbert, Marian Wimmer, Stanisław Wohl i Regina Dreyer. Łódź na miejsce założenia wybrano m.in. dlatego, że po wojnie zniszczona Warszawa nie byłaby w stanie poradzić sobie z prowadzeniem tak ważnej placówki.

W poprzednich edycjach biegacze przebiegali przez park Źródliska. Tym razem przemkną wzdłuż jego ogrodzenia, zataczając kółko wokół skweru Leona Niemczyka. Park Źródliska I i II to najstarsze łódzkie parki - powstały w 1840 roku. Niegdyś były połączone w jeden i tworzyły Ogród Spacerowy. ''Pod koniec lat 50. XIX w. ogród został podzielony, a jego zachodnią część (czyli teren obecnego parku Źródliska II i zabudowań oddzielających parki) sprzedano fabrykantowi Karolowi Scheiblerowi. W latach 60., ze względu na brak funduszy na pielęgnację parku w kasie miasta, pozostała część parku, tj. obecny park Źródliska I, zwanego wówczas parkiem Kwela (od niem. Quell - źródło), została wydzierżawiona prywatnemu przedsiębiorcy, jednak park nie stał się dzięki temu bardziej zadbany'' - pisze zielonalodz.pl.

Na początku lat 20. XX wieku park został przebudowany i całkowicie zmienił swój wygląd. Z kolei w 1956 roku udostępniono do zwiedzania palmiarnię.

Jednym z najważniejszych miejsc na Księżym Młynie jest zbudowany w 1856 roku pałac Karola Scheiblera. Dawna rezydencja największego łódzkiego przemysłowca to obecnie siedziba Muzeum Kinematografii. Początkowo parterowy dom w latach 60. XIX wieku został dobudowany o piętro. Po kolejnej przebudowie 20 lat później nabrał dzisiejszych kształtów. Scheiblerowie mieszkali w pałacu do 1932 roku, gdy przejął go Bank Gospodarstwa Krajowego. Siedzibą muzeum jest od 1986 roku.

Kolejny budynek, na który warto będzie zwrócić uwagę podczas biegu, to pałac Herbsta. Rezydencja jednej z największych rodzin łódzkich fabrykantów powstała w latach 1985-1987 według projektu Hilarego Majewskiego. Stojący na rogu Przędzalnianej i Tymienieckiego pałac należał do rodziny Herbstów do 1941 roku. Później mieściły się tu m.in. przedszkole i spółdzielnia pracy produkująca bombki choinkowe. W latach 80. do jej wnętrza przeniosło się muzeum sztuki. W 2013 roku zakończył się kolejny remont. Od tamtej pory budynek zmienił nazwę na Muzeum Pałac Herbsta. W trakcie prac starano się w największym stopniu przywrócić wygląd z dawnych lat. Udało to się zrobić na tyle dobrze, że w tym roku willa została uznana w lutym za Wnętrze Roku.

To jeden z 11 zabytkowych parków w Łodzi i zupełna nowość na trasie biegu. W połowie XIX wieku zbudował go Ludwik Geyer. Liczący około 100 lat drzewostan składa się m.in. z dębów, topoli i świerków. Osiem drzew uznano za pomniki przyrody. W parku znajduje się największy kasztanowiec w Łodzi, którego obwód przekracza trzy metry. Charakterystycznym miejscem jest też staw, na którym w 2004 roku odsłonięto fontannę w kształcie kwiatu lilii. Obecnie park Reymonta jest modernizowany. Za około 1,5 miliona złotych naprawiane są alejki, ławki, kosze i rzeźby. Staw został oczyszczony i odmulony, a jego obrzeża - wymienione. Wyremontowano także fontannę, a sadzone jest ponad 150 drzew. Bieg Fabrykanta będzie chrztem bojowym dla alejek glinkowo-żwirkowych, stworzonych specjalnie z myślą o osobach uprawiających sport.

Jeśli na trasie jest park Reymonta, to musi być i Biała Fabryka, która idealnie odbija się w tafli wody po drugiej stronie stawu. Zbudowana w latach 1835-1837 przez Geyera to jeden z najstarszych zabytków przemysłowej architektury w Polsce. W 1839 roku uruchomiono w niej pierwszą w Łodzi maszynę parową, sprowadzoną z Belgii. Powstał w niej również pierwszy w mieście komin przemysłowy. Obecnie w Białej Fabryce mieści się Muzeum Włókiennictwa.

Tuż obok Białej Fabryki znajduje się skansen łódzkiej architektury drewnianej. Pomysł jego utworzenia w Łodzi zrodził się już ponad 60 lat temu. Zrealizowano go jednak dopiero w 2008 roku. W skład skansenu wchodzi siedem budynków. To pięć drewnianych domów robotniczych (dwa piętrowe i trzy parterowe), modrzewiowy kościół ewangelicki sprowadzony z Nowosolnej i willa letniskowa, która pierwotnie stała na Rudzie. W domach można zobaczyć, w jakich warunkach żyli robotnicy, którzy lata temu pracowali w fabrykach. Skansen oraz Biała Fabryka to także nowość na trasie biegu.

Są nią również znajdujące się w pobliżu dwa słynne obiekty religijne. To położone przy ulicy Piotrkowskiej łódzka katedra i kościół ewangelicko-augsburski św. Mateusza. Komitet budowy katedry założono w 1895 r., a w jego skład wchodzili najwięksi łódzcy fabrykanci z Juliuszem Heinzelem i Edwardem Herbstem na czele. Kamień węgielny poświęcono w 1901 roku, a budowa katedry zakończyła się 11 lat później. Gdy budowa katedry powoli dobiegała końca, nieopodal rozpoczęto stawianie kościoła św. Mateusza. Trwała jednak o wiele dłużej, bo kościół gotowy był w 1928 roku. Nad całością góruje wysoka na 80 metrów wieża.

Zbliżając się do mety, biegacze ponownie znajdą się na Tymienieckiego. Po prawej stronie będą mogli obejrzeć kolejną nowość na trasie, czyli zakłady Unionteksu. A raczej pozostałości po nich. Dzisiaj z miejsca, które w 1987 roku odwiedził Jan Paweł II, pozostały już niemal wyłącznie otaczające go mury. Reszta to ruina. Przed II wojną światową była to część imperium zjednoczonych zakładów Karola Scheiblera i Ludwika Grohmana. Po zakończeniu wojny przedsiębiorstwo zostało znacjonalizowane. Historia Unionteksu, podobnie jak wielu innych firm z branży włókienniczej, zakończyła się po upadku komunizmu, gdy nie poradził sobie na wolnym rynku.