Zoo w Łodzi. Metamorfozy i nowi mieszkańcy

Pierwszych w tym roku nowych mieszkańców pracownicy łódzkiego zoo powitali w marcu. Jednym z nich jest superinteligentna papuga kea, która wykluła się razem z trojgiem rodzeństwa w ogrodzie w Libercu. Podobno ma inteligencję porównywalną z orangutanem i ludzkim pięciolatkiem. Na pewno ma równie niespożytą energię. Podczas wizyty gości wskakiwała opiekunom na głowę, dziobała w uszy, wyszarpywała z rąk długopis i bawiła się foremkami do piasku. Początkowo roczna samica mieszkała w wolierze tymczasowej. Ale w kwietniu przeniosła się do świeżo urządzonej woliery tuż przy pawilonie ptaków. Nazwa gatunkowa papug - kea - pochodzi od dźwięku, jaki wydają, gdy się wzajemnie nawołują.
Jej siedzibę wyposażył w zabawki sklep Ikea. Do zoo przyjechały drewniane liczydła, kolejki, klocki, huśtawka oraz bujak w kształcie łosia, kaczka do przechowywania piasku i foremki do robienia babek. - Kea jest zainteresowana każdą zabawką. Szkoda tylko, że jedynie przez kilka minut. Później szuka kolejnych bodźców. Zachowuje się jak bardzo niesforne dziecko z ADHD - komentował Michał Sobczak z działu ptaków.
Kee są wszystkożerne - nie pogardzą ani bananem, ani padliną. W naturze żyją w bukowych lasach w południowej części Nowej Zelandii. I to właśnie orzeszki bukowe są tam ich podstawowym pożywieniem. Ale papugi te potrafią również zapolować, najczęściej na pisklęta innych ptaków. Jak głoszą legendy, zdarzało im się również zaatakować owce. Być może tylko po to, by poskubać ich wełnę. To jednak wystarczyło, by hodowcy bydła zajęli się tępieniem papug. I tak kee trafiły na listę zwierząt chronionych.

Również w marcu nowym mieszkańcem łódzkiego zoo został ośmiomiesięczny binturong, drapieżny ssak z rodziny łaszowatych, zwany również niedźwiedziokotem. Wcześniej mieszkał w berlińskim Tierparku.
Binturongi prowadzą nocny tryb życia, a naturalnie występują w gęstych lasach Azji Południowo-Wschodniej. Ich najbardziej charakterystyczną cechą jest długi chwytny ogon. Tylko dwa gatunki ssaków drapieżnych - oprócz binturongów jeszcze kinkażu - mogą pochwalić się chwytnymi ogonami. Dzięki nim zwierzęta potrafią świetnie wspinać się na drzewa.
Tassilo zamieszkał w pawilonie małych ssaków, po sąsiedzku z trzyletnią dziś Amalką, samicą swojego gatunku sprowadzoną w ubiegłym roku z Ołomuńca. Gdy Tassilo podrośnie -  nie osiągnie on jednak rozmiarów partnerki - zamieszkają razem.

Mniej więcej w tym samym czasie w Łodzi zamieszkała nowa malajka, ptak z rodziny kaczkowatych. Samiec piżmówki malajskiej ma niepozorny wygląd, ale dla ogrodu jest niezwykle cennym zwierzęciem. W rodzinnych Indiach został uznany za gatunek zagrożony wyginięciem. Dołączył on do partnerki mieszkającej w Łodzi już od kilku lat.
Miesiąc później wraz drugą papugą keą przyjechały również inne gatunki ptaków. Z Emmen trafiły do nas dwie samice skrzydłoszponych, a z Hamburga dwa samce tego gatunku. Zostały one połączone w pary i wprowadziły się do pomieszczeń zajmowanych przez tapiry.
Na wybiegu łączonym zamieszkały także przywiezione z Edynburga dwa samce nandu Darwina. Początkowo aklimatyzowały się tylko w swoim towarzystwie, a później dołączyły do nich kapibary. Nandu to duże nielotne ptaki z rodziny strusiowatych. W naturze żyją w górach. - Chcemy postarać się o samicę tego gatunku. Być może wymienimy na nią jednego z samców - opowiadał Sobczak.

Zamiast wanny z karasiami sześciokątne akwarium ze ślepcami jaskiniowymi. A wokół stalowe ściany, bulaje i peryskop. Po remoncie budynek akwarium w łódzkim zoo przypomina wnętrze łodzi podwodnej. Jego wnętrze przeszło prawdziwe przeobrażenie. Ciekawie wygląda już sam korytarz. Szare ściany, okrągłe okna zwane bulajami i rury w kolorze stalowo-czarno-żółtym, a na nich urządzenia do pomiaru ciśnienia i głębokości. Wnętrze prezentuje się równie dobrze. Pomieszczenie oświetla sześć czerwonych lampek, a pomiędzy ścianami zawieszono stalowe liny z łączeniami. Najmocniejszym punktem jest centralnie położone sześciokątne akwarium wykończone stalowym fundamentem. Zamieszkały w nim ślepce jaskiniowe, pochodzące z Meksyku, gdzie żyją w zalanych wodą jaskiniach o głębokości nawet do 300 m. Z powodu życia w całkowitych ciemnościach nie mają oczu. Zmysł wzroku zastępują im dobrze rozwinięte narządy linii bocznej, węchu i słuchu. Tuż obok podświetlonego na niebiesko akwarium ze ślepcami zamontowano sprzęt imitujący peryskop. Wyświetlane są w nim zdjęcia pokazujące naturalne środowisko tych niezwykłych ryb.
Zwiedzający pawilon mogą się poczuć, jakby sami łodzią płynęli, a akwaria sprawiają wrażenie widzianych za szybami morskich pejzaży. Remont pawilonu przeprowadzono pod koniec zimy. Kosztował około 20 tys. zł, a wykonali go pracownicy działu technicznego. Jeśli do tej pory w akwarium jeszcze nie byliście, zapewniamy, że nie będziecie mieć problemów z jego odnalezieniem, bo oprócz charakterystycznej wiaty pojawiła się również przystankowa tablica z literą ?A?. - Podobno nasza wiata kojarzyła się z przystankiem. Poszliśmy za tym skojarzeniem i dorobiliśmy stosowne oznaczenie - komentował Tomasz Jóźwik, naczelnik zoo.

W łódzkiej motylarni sporo się w tym roku zmieniło. Przed rokiem rośliny, w których osiedlały się motyle, zajmowały centralny pas obiektu, a w oszklonych wybiegach mieszkały m.in. dujkery. Teraz już ich w Łodzi nie ma, a w miejsce ich dawnego domu przeniesiono świat motyli. - Wielu gości skarżyło się, że w budynku jest za ciasno. Skargi spływały zwłaszcza od rodziców małych dzieci, którzy mieli kłopot z manewrowaniem wózkami - opowiadała Maria Kaczmarska, rzeczniczka Zarządu Zieleni Miejskiej.
Podczas remontu problem ten rozwiązano. Ze środka pomieszczenia usunięto roślinność, a jej miejsce zajęły ławki. Latem można było obserwować w gablocie poczwarki kilkunastu gatunków motyli. Niektóre zielone i delikatne, inne brązowe i z kolcami.
O tym, jak przebiega rozwój motyli, przypomina tablica. Z przyklejonych do liści jaj wykluwają się larwy zwane gąsienicami. To jedyny etap ich życia, gdy rosną. Przy okazji zmieniają kolory, a później przyklejają się do roślin i tworzą wokół siebie oprzęd. I to właśnie w stadium poczwarek przywożone są do Łodzi z angielskiej farmy motyli w Stratford. Gdy motyl wydostanie się z kokonu, ciągle jeszcze nie przypomina owada z pięknymi, rozłożystymi skrzydłami. Są one pomarszczone i dopiero pompowanie w nie hemolimfy, czyli odpowiednika ludzkiej krwi i limfy, sprawia, że nabierają właściwego kształtu.
Później pracownicy przenoszą motyla na wybieg, który dzieli z dwoma gatunkami ptaków: bezszponami i mnichami przepasanymi. A wraz z końcem lata do motylarni przeprowadziły się egzotyczne ptaki: para toko czarnoskrzydłych, błyszczaki purpurowe i turako zielony.

Na lądzie daleko im do szybkości geparda i bywają niezdarne. W wodzie poruszają się sprawnie i z gracją. W naturze zamieszkują południowe wybrzeża Afryki, od Namibii do Mozambiku, oraz występują na pobliskich wyspach. W Łodzi zajęły wybieg zamieszkiwany niegdyś przez Sofusa, samca uchatki patagońskiej. Pomysł sprowadzenia ich do Łodzi udało się zrealizować w zaledwie kilka miesięcy. Ponieważ gatunek ma księgę rodowodową i koordynatora, konieczna była jego opinia. Gdy koordynator wyraził zgodę na hodowlę, pracownicy ogrodu zabrali się za modernizację wybiegu. Tak jak dotychczas jego centralną część zajmuje głęboki na 2 m basen. Pingwiny spędzają jednak więcej czasu na lądzie niż w wodzie. Dlatego wybieg powiększono oraz przygotowano im piaskowo-żwirową plażę i kilkanaście budek lęgowych. Korzystać z nich będą te ptaki, które połączą się w pary. Nad basenem zamontowano mostek, a wybieg został ogrodzony rybacką siatką.
Pod koniec czerwca łódzkie zoo ?zwodowało? 14 pingwinów przylądkowych, zwanych również tońcami. A to był dopiero początek hodowli tego gatunku. Pierwsza partia nielotów przyjechała z Muenster. Kolejne zostały przywiezione z ogrodów francuskich. Łącznie jest ich ponad 30.
Pingwiny to zwierzęta stadne i zwykle bardzo łagodne. Agresywnie mogą zachowywać się jedynie w okresie lęgowym. Dojrzałość osiągają w wieku 4 lat. W pary łączą się raz na całe życie. Ich związek jest prawdziwie partnerski - młodymi opiekują się wspólnie.Ich dieta jest typowo rybna, a jej uzupełnienie stanowią skorupiaki. W Łodzi karmione są surowymi śledziami, sardelami i sardynkami. Każdy pingwin zjada ich każdego dnia średnio 0,5 kg.
Łódzki ogród jest 5. w Polsce, który może pochwalić się tymi uroczymi ptakami. Poprzednio były w Łodzi - tyle że pingwiny Humboldta, zamieszkujące wybrzeża Ameryki Południowej - pół wieku temu.

Mama małego rysia nizinnego - 6-letnia Bertha - przyjechała do Łodzi przed czterema laty z ogrodu w Helsinkach. W tym samym roku przybył z Monachium jej późniejszy partner, Keith, dziś 5-letni. Próby łączenia rozpoczęły się przed dwoma laty. W maju doczekali się wreszcie dziecka. Choć Bertha została matką po raz pierwszy, bezbłędnie wiedziała, jak zadbać o małego. Tuż po porodzie jej wybieg został odgrodzony dla zwiedzających. To jednak nie wystarczyło. Nawet gdy pojawiali się w pobliżu znani jej pracownicy ogrodu, reagowała bardzo agresywnie. Próbowała atakować i rzucała się na szybę.
Narodziny rysia są dla łódzkiego zoo wydarzeniem wyjątkowym. W Łodzi ryś nizinny urodził się po raz pierwszy. Wcześniej łódzki ogród hodował już rysie, ale nie te rodzimego gatunku. Rysie to największe kotowate zamieszkujące Europę. W naturze są one zagrożone wyginięciem. W Europie jest ich około 8 tys. W Polsce żyje około 200 rysiów, w tym 40 osobników zamieszkuje północno-wschodnią część kraju. Pozostałe mieszkają na południu Polski. Dziko żyjące rysie jedzą sarny, drobne gryzonie i ptaki. Spotkać je jest niezwykle trudno, bo są zwierzętami żyjącym samotnie i do tego dość skrytymi. W pary łączą się jedynie na czas rui, która pojawia się w okresie zimowym i trwa od tygodnia do trzech.
Od 2007 r. prowadzony jest w Polsce program reintrodukcji rysia, czyli przywrócenia go do naturalnego środowiska. W Polsce zasiedla się rysiami Warmię i Mazury. Sprowadzane są m.in. dorosłe osobniki z Estonii. Ale też wypuszcza się na wolność rysie urodzone w ogromnych wolierach w lesie. Niewykluczone, że mały ryś z Łodzi zostanie kiedyś ojcem rysiów, które będą znały życie bez krat. Na razie dostał imię wybrane w internetowym głosowaniu - Gabryś.

Kto jeszcze przeprowadził się w tym roku do zoo w Łodzi? Z warszawskiego ogrodu przyjechały dwie kitty czerwonodziobe z rodziny krukowatych oraz pigmejka, najmniejsza małpka świata. Klimatu nie musiała również zmieniać zebra Chapmana, bo wcześniej mieszkała w Bydgoszczy. Z Arnhem dostaliśmy mundżaka chińskiego, przedstawiciela niewielkich ssaków z rodziny jeleniowatych, a z Jihlavy - guanako, roślinożercę spokrewnionego z wielbłądem. Z Czech - a konkretnie z Koszyc -  otrzymaliśmy również garnę, czyli antylopę indyjską. Pończosznik z San Francisco wcale nie przybył do naszego miasta z USA, lecz z Muenster, a paw kongijski został przetransportowany z Doue la Fontaine. Od zaledwie dwóch miesięcy mamy też w Łodzi przybyłą z Bernburga owcę śruborogą.
Część tych zwierząt została przekazana łódzkiemu zoo jako dary, a pozostałe to efekt wymian między ogrodami. Nasze zoo również podarowuje i wysyła w świat przedstawicieli różnych gatunków. Do ogrodu w Berlinie pojechała samica dujkera należącego do afrykańskich antylop, a do zoo na wyspie Man - samica guanako. Duża reprezentacja ?łodzian? wyruszyła do Rygi. To trzy kameleony lamparcie, kapibara, kinkażu i kazuar hełmiasty. Ten ostatni gatunek ma dość nietypowe zwyczaje lęgowe. U kazuarów to samiec wysiaduje jaja, a później także wychowuje młode. Liczną grupę zwierząt łódzkie zoo przekazało także ogrodowi w Koszycach. Pojechał tam m.in. urodzony w Łodzi wielbłąd, bocian biały, kiściec tajwański i trzy gołębie okularowe. A do Salzburga przeprowadziło się sześć tamaryn białoczubych z rodziny pazurkowców.