Łódź prezentuje w Paryżu swoją kandydaturę do Expo 2022. Co może zostać w mieście po tej imprezie?

Fot. Tak wyglądała Lizbona (tereny Expo) przed wystawą światową.

Turyści przyjadą i wyjadą. Będą kręcili się tu przez trzy miesiące. To dla Łodzi może promocyjnie największe wydarzenie w historii. Ale to nie jest największą korzyścią z Expo. Dzięki tej imprezie możemy zbudować duży kawałek miasta. Ale trzeba zrobić to z głową i przygotować się, że nie od razu wypełni się on życiem. Lizbonie zajęło to 17 lat.

Lizbońskie Expo odbyło się w 1998 roku. Teren był znacznie większy od tego planowanego w Łodzi. Obejmował około 80 hektarów. W Łodzi ma to być około 30 hektarów. Portugalczycy od razu myśleli o Expo jak o ogromnym projekcie urbanistycznym. Podzielili go na dwa etapy. Do 1998 roku przygotowywali się i przeprowadzili imprezę. Potem szukali nowego zastosowania dla budynków pozostałych po wydarzeniu.

Przed Expo teren ten był zapomniany przez Boga. Mieszkało tam niewielu ludzi. Duże zanieczyszczenie. Porzucone, korodujące statki, składy kontenerowe, zakłady petrochemiczne, skład wojskowy, wraki samochodów - czyli wszystko to, czego w mieście być nie powinno. - Właśnie dlatego na Expo wybraliśmy ten teren. Wiedzieliśmy, że dzięki temu wydarzeniu możemy przywrócić je miastu - mówi Jose Fragoso z ParqueExpo w Lizbonie.

Fot. Z kolejki gondolowej rozciąga się widok na tereny Expo

Pięć lat przed Expo powstało publiczne przedsiębiorstwo do zrealizowania projektu. Najpierw zaczęło się wielkie burzenie. Wszystko zrównano z ziemią. Potem ruszyło wielkie budowanie. Rosły budynki, drogi, mosty. Żeby z tego obszaru zrobić tętniącą życiem dzielnicę miasta zużyto 1,1 miliona ton betonu, 35 tysięcy ton stali i 100 tysięcy metrów sześciennych ziemi. Efekt? Na Expo przyjechało 12 milionów ludzi. Ale nie to było najważniejsze. Nie to było celem imprezy.

Fot. Expo to nie tylko budynki i pawilony, ale również tereny zielone.

- Chcieliśmy odzyskać ten teren dla miasta. I udało się. Lizbończycy z Expo są bardzo dumni - mówi Jose Fragoso.

Fot. Dworzec Oriente zbudowany na Expo zaprojektował znany architekt Santiago Calatrava

Gdy wyjechali turyści, zaczęła się żmudna praca związana ze znalezieniem nowego zastosowania dla istniejących już budynków. Projekt ParqueExpo rozpisano do 2015 roku. Dlaczego na tak długo? Do skomercjalizowania Portugalczycy mieli 2,5 miliona metrów kwadratowych powierzchni. Dla porównania cały rynek biurowy, sporo większej pod względem liczby mieszkańców Łodzi, szacowany jest między 200 a 300 tysięcy metrów kwadratowych.

Fot. Biura na terenie Expo

Udało się. Po 17 latach od wydarzenia 95 proc. pozostałych po Expo budynków znalazło nowych nabywców lub najemców. Lizbona postawiła na mieszanie funkcji. Dlatego znajdziemy tam zarówno biura jak i mieszkania. Jest rozrywka, kultura, ale i hotele czy centra handlowe. Zbudowano dworzec kolejowy i Oceanarium z zwierzętami z przeróżnych zakątków globu. Jeden z pawilonów jest teraz ogromną halą koncertową. Inny to Międzynarodowe Targi w Lizbonie. W pawilonach Expo jest również teatr. Powstał park z 20 tysiącami drzew i 70 tysiącami krzewów.

Fot. Hala koncertowa

To ogromny sukces. Znamy przecież dziesiątki przykładów obiektów ziejących pustką po zakończonych wielkich wydarzeniach sportowych. Jak udało się tego dokonać?

- O tym, co będzie w tych budynkach zaczęliśmy myśleć na długo zanim one powstały. Mało tego. Na niektóre z nich mieliśmy klientów już trzy lata przed Expo - tłumaczy Jose Fragoso.

Fot. Hala koncertowa

Fot. Teren Expo w Saragossie przed rozpoczęciem budowy infrastruktury

O podobnym sukcesie marzą w Saragossie. Tam Expo zdecydowano się zorganizować w meandrze jednej z rzek. Było dużo mniejsze niż to w Lizbonie. Zajmowało 25 hektarów. Wcześniej nie było tam nic. Teren zupełnie opuszczony mimo że bardzo blisko centrum. Teraz jest wiele budynków, biur i ogromny park.

Fot. Teren Expo w Saragossie po zakończeniu inwestycji

Saragossa też jeszcze przed imprezą myślała, co potem zrobić z powstałą infrastrukturą. Miasto zdecydowało się ulokować tam park biznesowy. Budynki od razu były tak projektowane, żeby łatwo dało się je przerobić na biura. Pawilony miały po dwie wysokie kondygnacje. Po zakończeniu Expo dobudowano tam po dwa stropy i całkowicie zmieniono elewację. W ten sposób powstały nowe czterokondygnacyjne biurowce.

Uczestnicy Expo ulokowani byli w tzw. superpawilonie. To w nim znajduje się teraz biznes park. Powstały też pojedyncze budynki. Najbardziej spektakularnym jest Wieża Wodna. Ma 76 metrów wysokości i służy jako miejsce organizowania eventów. Tam na przykład volkswagen z wielkim rozmachem zrobił premierę golfa 7.

Fot. Wieża Wodna

Fot. Wejście na teren Expo w Saragossie

Na opuszczonych kiedyś terenach rozciąga się ogromny, bo na 125 hektarów, park wodny. Stał się kolejną wizytówką miasta, którą każdy turysta powinien odwiedzić. Saragossa ma trzy rzeki i kanał. - Przed Expo mieszkańcy nie wiedzieli, że mają w mieście rzeki. Nie było po co nad nie chodzić. Brzegi były bardzo zanieczyszczone - mówi Sonia de las Heras z Expo Zaragoza Emoresarial.

Teraz dzięki Expo mieszkańcy mają zrewitalizowane 60 km brzegów. Wzdłuż nich ciągną się ścieżki i chodniki. Szybko stały się modny punktem spotkań. Na Expo domknięty został także ring autostradowy. Miasto wybudowało nowy most.

Fot. Park biznesowy stworzony w jednym z pawilonów w Saragossie

Przez pierwsze dwa lata po Expo trwała transformacja budynków i otoczenia na nowe potrzeby. W 2010 roku 19 tys. m kw. powierzchni biurowej była gotowa do wynajęcia. Ale szukanie nabywców zaczęło się długo przed imprezą. Dlatego zaraz po ponownym oddaniu do użytku wprowadziły się tam firmy. Teraz 60 proc. kompleksu jest zasiedlona.

Fot. Tak wyglądało przerabianie pawilonów na biurowce w Saragossie

- Mieszkańcy są zadowoleni z Expo. Ludzie mocno zaangażowali się w ten projekt. Podczas samej imprezy pomagało przy jej organizacji ponad 50 tys. wolontariuszy. 30 tys. z nich nie dostawało za to żadnych pieniędzy. To pokazuje jakie było poparcie dla tej inicjatywy - mówi Teresa Alós z Expo Zaragoza Emoresarial.

Przygotowanie samych terenów Expo w Saragossie kosztowało 680 mln euro. Infrastruktura wokół, czyli drogi, most, rzeki to kolejne 1,38 mld euro.