Synagoga przy ulicy Rewolucji 28 powstała w 1902 roku z inicjatywy Wolfa Reichera jako dom modlitwy na 42 osoby. Wcześniej był tu kantor, który zaadaptowano do celów sakralnych. Pierwotnie okna wypełniały witraże z gwiazdą Dawida. Na parterze jest ich 8, a na piętrze 10. Podczas II wojny światowej był tu skład soli. Dlatego synagoga mogła przetrwać.
Po wojnie rodzinna kamienica Reicherów została sprzedana. Synagoga stopniowo popadała w ruinę. Latem 1988 roku za sprawą Fundacji Rodziny Nissenbaumów i Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Łodzi rozpoczął się jej remont. Osuszono mury i zaizolowano fundamenty oraz odnowiono elewację i wnętrze. Ale w styczniu 1989 roku wybuchł tu pożar. Jesienią tego roku remont dokończyła Fundacja Laudera.
TOMASZ STAA?CZAK
Synagoga nie jest tylko domem modlitwy. To centrum życia społeczności żydowskiej. Greckie "synagoga"oznacza dosłownie "miejsce spotkań", a pierwotny hebrajski termin "bejt kneset" tłumaczy się na ?dom spotkania? lub "dom zgromadzenia". W języku jidysz mówiono "szul" czyli "szkoła".
W każdej synagodze wydzielona jest część dla mężczyzn i kobiet czyli babiniec, który najczęściej, tak jak przy Rewolucji 28, znajduje się na piętrze w formie galerii. Rytm dnia religijnego Żyda wyznaczają trzy modlitwy (poranna - Szacharit, popołudniowa - Mincha i wieczorna - Maariw). Kobiety obowiązuje tylko pierwsza z nich. Przykazanie, które należy wypełniać w określonym czasie, nie obejmują kobiet, ponieważ zajmują się one domem i dziećmi.
TOMASZ STAA?CZAK
Sefer Tora (czyli "zwój Tory") przechowywana jest w szafie umieszczonej na ścianie synagogi wskazującej kierunek Jerozolimy. Ta wyjątkowa "święta skrzynia" to aron ha-kodesz (spotyka się również pisownie: Aron Hakodesz). Zakrywa ją zasłona (Parochet). Podczas modlitwy właśnie w tę stronę zwracają się zgromadzeni. Zwój w wielu synagogach ubierany jest w "sukienkę".
TOMASZ STAA?CZAK
TOMASZ STAA?CZAK
Sefer Tora musi być spisana na skórze koszernego zwierzęcia. Liczy 304 805 liter. Pięcioksięgu nie można dotykać gołą ręką, dlatego odczytujący go śledzą tekst posługując się jadem czyli ozdobnym wskaźnikiem. Żydzi w obecności Tory wstają. Tora dotknięta przez osobę, która nie jest wyznawcą judaizmu staje się nieczysta. Należy wówczas urządzić pogrzeb zwoju. W synagodze przy Rewolucji 28 Tora została zachowana w celach edukacyjnych. Pokazywana jest odwiedzającym to miejsce. Nie ma już wartości sakralnej.
Bima (hebr. "podwyższenie") to podium w synagodze z którego odczytuje się fragmenty Tory i prowadzi nabożeństwo. Otacza ją balustrada. Prowadzą na nią schody. W niektórych synagogach jest dodatkowo obudowana. Modlitwom przewodniczy Chazan (z hebr. "kantor") czyli urzędnik synagogalny. Może on również nauczać.
Pod koniec lat 90. mury synagogi kilkukrotnie zostały pokryte swastykami i gwiazdami Dawida na szubienicy. Dziś synagogę przy ulicy Rewolucji 28 odwiedzają goście nie tylko z Polski. Służy Gminie Żydowskiej podczas świąt. Ale jej stan nie jest dobry. Pod wpływem soli niszczeją mury. Brakuje zaplecza sanitarnego. Wejście zastawiają samochody. Jerzy Janowski mówi nawet o drobnych incydentach, jakie mają miejsce podczas oprowadzania kolejnych grup. Brakuje menory, a więc siedmioramiennego świecznika. Na podłodze są papierki. Pojawiają się nawet różnie oceniane pomysły przeniesienia synagogi, jeśli nie w całości, to choćby fragmentów, które wciąż są w dobrym stanie.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze