Jak smakują plendze? Tajemnicze potrawy regionalne

Tatarczuch to prostokątny, ciemnobrązowy placek z mąki gryczanej o słodkim, miodowym smaku. Wypiekany jest w okolicach Radomska.

Tradycja tatarczucha sięga XVI wieku. Wtedy na terenach Stobiecka Miejskiego, obecnej dzielnicy Radomska, osiedlili się jeńcy tatarscy. Zajmowali się uprawą i sprzedażą kaszy. Ich żony piekły i sprzedawały na targach i jarmarkach placki zwane tatarczuchami. Sprzedawano je w całości lub na kromki. To ciekawe ciasto, bo upieczone z mąki gryczanej, której rzadko się używa do wypieków. Receptura wypieku była przekazywana z pokolenia na pokolenie.

Plendze to okrągłe lub owalne placki kartoflane. Smażono je na obszarach województwa łódzkiego sąsiadujących z Wielkopolską, bo właśnie stamtąd zapożyczono recepturę. ''Plendze są to placki ziemniaczane z mąką i jajkiem smażone na oleju. Można je podawać na słodko ze śmietaną lub też tylko lekko osolone'' - podaje ''Kuchnia wielkopolska wczoraj i dziś''. W Wójcinie plendze kartoflane są smażone w każdy piątek jako potrawa postna lub podczas spotkań rodzinnych.

Do II wojny światowej zdecydowaną większość mieszkańców Przedborza stanowili Żydzi. I to właśnie wypływy żydowskie spowodowały, że kugiel stał się popularną potrawą na tym terenie. Polacy zmodyfikowali nieco potrawę. Kugiel po polsku to zapiekanka przygotowywana w dużych garnkach lub kociołkach. Jego podstawowe składniki to żeberka i golonka w kawałkach, nieco większych jak na gulasz, oraz ziemniaki. W Przedborzu pieczenie kugla ma już kilkudziesięcioletnią tradycję. Pojawia się na stołach z okazji świąt, imprez lokalnych, rodzinnych. ''Co najmniej trzy razy do roku, na Boże Narodzenie, Wielkanoc i Święto Zmarłych każdy przedborzak powinien zjeść solidną porcję kugla. Wielu przygotowuje go co tydzień, w sobotę i wcale im się nie nudzi'' - podaje Kurier Lubelski z 2003 roku w artykule ''Kugiel po polsku''.

Kapłonek lub wodzianka to gęsta zawiesista zupa ze skwarkami. Przyrządzona jest z czerstwego chleba pokrojonego w kostkę, zalanego wrzątkiem, z dodatkiem roztartego z solą czosnku i tłuszczu, najlepiej smalcu ze skwarkami. Jest to po prostu biedna zupa, gotowana z najtańszych składników. W niektórych regionach Polski wodzianka nazywana była rosołem na siekierze. W powiecie brzezińskiem nazywana jest ''ślepym rosołem'' lub ''rosopitkiem'', w okolicach Łowicza ''gapim rosołem''.

Jest to wędzonka bardziej tłusta niż boczek, zbliżona bardziej do słoniny. Mięso na pachwinę wędzoną kroi się w paski 40 cm paski o szerokości 10 cm, mocno soli i pozostawia na kilka dni. Następnie paski układa się w wannach i zalewa roztworem wodnym soli. Dodaje się przyprawy m.in. majeranek, pieprz, czosnek, ziele angielskie. Peklowanie mięsa trwa co najmniej dwa tygodnie. W międzyczasie trzeba kawałki pachwiny przewracać na drugą stronę co kilka dni. Potem w mięso wyjmuje się, obsusza i wędzi w dymie z drewna olszowego lub dębowego.

W Szadku pachwina wędzona przygotowywana jest w oparciu o tradycyjną recepturę od około 70 lat.

Pełna lista produktów regionalnych znajduje się na stronie Ministerstwa Rolnictwa: http://www.minrol.gov.pl/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-lodzkie