Budowę linii powierzono Konsorcjum Kolei Elektrycznej Łódzkiej (KEŁ), które stworzyli czołowi przemysłowcy łódzcy z Juliuszem Kunitzerem na czele. Decyzję o udzieleniu im zgody podpisał osobiście car Mikołaj II Romanow. Techniczną stronę uruchomienia linii oraz własnej elektrowni, dostarczenie sprzętu i taboru powierzono niemieckiemu koncernowi AEG, który rozpoczął budowę latem 1897.
Pierwsze łódzkie tramwaje wyjechały na łódzkie ulice 23 grudnia 1898. Były to pierwsze tramwaje elektryczne w całym zaborze rosyjskim.
Ze zbiorów MKM MPK-Łódź
Jednym z pierwszych tramwajów w Łodzi był Herbrand VNB125. Szkielet nadwozia był drewniany. Poszycie ścian bocznych wykonano z blachy stalowej o grubości ok. 1,5 mm. Otwory drzwiowe podczas jazdy po lewej stronie zabezpieczały metalowe atrapy. Okna ścian bocznych - po pięć z każdej strony - osadzono w ruchomych, drewnianych ramach. Wzdłuż burt zamontowano drewniane ławki, na których pasażerowie siedzieli plecami do okien. Dach był drewniany, pokryty masą elastyczną i płótnem nasyconym farbą wodoodporną. Dach wagonu opasany był wokół rynienką, która miała za zadanie zabezpieczać boki wagonu przed nadmierną ilością deszczówki.
Ze zbiorów MKM MPK-Łódź
Pierwszych sześć wagonów sprowadzono do Łodzi w czerwcu 1898 r. Do momentu uruchomienia komunikacji tramwajowej w mieście zakupiono ich 30. Otrzymały numery taborowe od 1 do 30. Jesienią 1899 r. trafiło do Łodzi kolejnych 20 wagonów, którym nadano numery od 31 do 50. Wszystkie wagony przydzielono do zajezdni przy ul. Tramwajowej (wówczas Nowo-Wysokiej).
Pierwsze wagony wyjechały próbnie na miasto 4 października 1898 r. Inauguracyjny przejazd odbył się 23 grudnia 1898 r. Wagony eksploatowano wyłącznie na liniach miejskich. Kursowały pojedynczo lub z jedną doczepką.
W latach 1902 - 1905, podczas pierwszych remontów, zlikwidowano drewniane żaluzje przy oknach, zastępując je firankami. Dla poprawy warunków pracy motorniczego zamontowano z przodu dodatkowe daszki. Do dziś zachowało się nadwozie dawnego wagonu nr 11, które uratował Klub Miłośników Starych Tramwajów odkupując je od prywatnej osoby. Obecnie stacjonuje w historycznej zajezdni Brus.
Pierwszych 10 wagonów wysłano z Kolonii do Łodzi w kwietniu 1909 r. Po dostarczeniu i zamontowaniu wyposażenia elektrycznego w warsztatach Kolei Elektrycznej Łódzkiej (KEŁ), włączono je do ruchu w sierpniu 1909 r. Otrzymały numery 61 - 70. Kolejne wagony, o nieco innej konstrukcji, wysłano w październiku 1911. Były to wozy nr 51 - 55. Wagony o numerach 56 - 60 dotarły w grudniu 1911 r. Początkowo wszystkie przydzielono do zajezdni przy ul. Tramwajowej. W 1928 r. po wybudowaniu drugiej zajezdni KEŁ na ul. Kilińskiego (Dąbrowskiego), wagony podzielono między obie zajezdnie.
Ze zbiorów MKM MPK-Łódź
Wagony dostarczono do Łodzi wiosną 1901 r. Rozładowano je na bocznicy kolejowej KEŁ przy ul. Tramwajowej i przydzielono do zajezdni przy ul. Tramwajowej.
Jak się okazało, tramwaje miały wiele wad (np. układów hamulcowych). W 1911 r. wycofano je z ruchu.
Wagony dostarczyła firma Russische Elektricitäts Gessellschaft "Union", która była rosyjskim oddziałem UEG - UnionElektricitäts- Gesellschaft z Berlina. Dlatego w Łodzi nazywano je "Berlinkami". Część stacjonowała na Chocianowicach i obsługiwała linię pabianicką, druga część trafiła na Helenówek do obsługi linii zgierskiej.
Osobliwością "Berlinek" był ich przedział pasażerski, dzielony na trzy części, z których niespełna 1/3 zajmował przedział II klasy. Za nim znajdował się przedział bagażowy - miał on własne drzwi zewnętrzne. Największy przedział klasy III zajmował prawie 2/3 powierzchni. Przedziały II i III klasy różniły się od siebie siedzeniami. Te w wyższej klasie były wyposażone w pluszowe poduszki.
"Berlinki" były najdłużej eksploatowanymi wagonami silnikowymi w historii łódzkich tramwajów. Włączono je do ruchu 17 stycznia 1901 r. wraz z uruchomieniem pierwszej podmiejskiej linii z Łodzi do Pabianic. Dwa dni później otworzono kolejną trasę z Łodzi do Zgierza. Przez blisko 10 lat obsługę na tych trasach zapewniały wyłącznie te wagony. W 1910 r. Łódzkie Wąskotorowe Elektryczne Koleje Dojazdowe uruchomiły dwie kolejne linie podmiejskie - do Aleksandrowa i Konstantynowa. Również i tam jako pierwsze pojechały wagony tego typu.
Na początku lat 30. przedziały pasażerskie II i III klasy wyposażono w ogrzewanie.Do dziś nie zachował się żaden egzemplarz.
Ze zbiorów Wojciecha Dębskiego
Łódzkie Wąskotorowe Elektryczne Koleje Dojazdowe zamówiły wagony U104 w Rosyjsko-Bałtyckiej Fabryce Wagonów w Rydze, w 1909 r. Pierwszą partię dostarczono w tym samym roku. Następną prawdopodobnie pod koniec 1910 r. Wagony U104 nazywano w Łodzi pulmanami (od nazwiska George'a Pullmana, konstruktora dużych i ekskluzywnych wagonów kolejowych).
Wagony U104 wycofano z eksploatacji na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Do dziś nie zachował się ani jeden egzemplarz.
"Cieszyny" włączono do ruchu w Łodzi ok. 1924 lub 1925 r. Były małe, więc kierowane je głównie na pabianicką i tuszyńską.
W lutym 1927 r. złożono w wiedeńskiej fabryce zamówienie na trzy wagony Simmering I, które miały być gotowe 5 miesięcy później. Na początku lat 30. XX w. zamontowano na dachach trójstronne kominki do numerów linii. W czasie II wojny światowej wagony otrzymały kierunkowskazy oraz dwuskrzydłowe drzwi łamane na pomostach. Przemalowano je wówczas z koloru ciemnooliwkowego na kremowo-niebieski.
Lilpopy I były pierwszymi wozami nowej generacji, które zasiliły tabor KEŁ w 20-leciu międzywojennym. Zostały oddane do użytku jesienią 1927 r. Były jednak bardzo awaryjne, koszty napraw wyniosły one prawie 1/3 wartości nowego wagonu.
Po wojnie podczas remontów część wozów ujednolicono z nieco młodszymi Lilpopami II, przebudowując czoła z kanciastych na zaokrąglone.
dziękujemy za pomoc MPK Łódź oraz Łódzkie tramwaje i autobusy
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze