Pierwsze po II wojnie światowej, w 1948 roku na łódzkie ulice wyjechały Fiaty 666 RN - prosto z fabryki w Turynie. Były jedynymi autobusami w historii łódzkiej komunikacji, które miały kierownicę po prawej stronie. Również po tej stronie znajdowały się dwie pary jednoskrzydłowych drzwi - przednie obsługiwał kierowca, a tylne - konduktor.
Awaryjność i duże zużycie paliwa spowodowały, że w 1950 r. wszystkie Fiaty sprzedano, a ich miejsce zajęły Mavagi Tr-5.
Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Zobacz też: Gwiazda ŁKS zmieniła płeć. Smutny koniec kariery
Mavagi Tr-5 sprowadzono do Łodzi z Węgier w 1950 r. Autobusy stacjonowały w zajezdni tramwajowej na Chocianowicach, gdzie wydzielono dla nich plac postojowy. W 1959 r. przeniesiono je na Helenówek (teren dawnej zajezdni tramwajowej). Kursowały głównie na najbardziej popularnej linii wzdłuż ulicy Piotrkowskiej. Najpierw była to linia B, a od drugiej połowy lat 50. - linia 57. Ich wadą była hałaśliwa praca silnika oraz słaba wydolność układu chłodzenia.
Mavagi wyłączono z eksploatacji w 1960 r.
W marcu 1941 r. Niemcy uruchomili w Łodzi miejską linię autobusową A, natomiast w grudniu linię B. Obie były dostępne wyłącznie dla Niemców. Do ich obsługi wykorzystywano m. in. dwa Büssingi NAG nr 4. Büssingi NAG nazywano trambusami.
5 stycznia 1945 r. w hali postojowej w zajezdni przy ul. Tramwajowej, gdzie garażowano wówczas autobusy wybuchł pożar, w którym spłonął jeden z autobusów.
W 1950 r. ocalały autobus przywrócono do eksploatacji. W grudniu 1953 r. Büssinga wymieniono z Gdańskiem na egzemplarz Mavaga Tr-5.
W latach 1956-1957 sprowadzono do Łodzi 16 Starów N52. Kierowano je początkowo na wszystkie linie, w tym na najbardziej obciążoną 57. Niestety, autobusy nie sprawdziły się zwłaszcza w godzinach szczytu. Były mało pojemne i miały drzwi, które przy częstej wymianie pasażerów sprawiały kłopoty. Zbyt mała moc silnika w stosunku do masy całkowitej pojazdu była powodem wielu awarii Starów. Na problemy związane z ich eksploatacją uwagę zwracała także łódzka prasa.
Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Ikarus 620 przewoziły pasażerów w Łodzi w latach 1959 - 1978. Autobusy przydzielono do Oddziału Warsztatów Samochodowych przy ul. Zgierskiej na Helenówku. W 1961 roku zostały przeniesione do pierwszej łódzkiej zajezdni autobusowej przy ul. Kraszewskiego.
Marian Linczewski, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Wadą autobusów była głośna praca silnika, dzięki której zyskały nazwę "bombowiec". Dla obniżenia hałasu - podobnie jak w Mavagach Tr-5 - przedział pasażerski oddzielono od kabiny kierowcy ścianką.
Ikarusy 620 "zagrały" m.in. w serialu "Daleko od Szosy" z 1976 r.
Kard z filmu Daleko od szosy
W 1963 r. do MPK Łódź trafiło pięć Jelczy 043.Dość szybko zwrócono w prasie uwagę na kłopoty z obsługą drzwi.
"Dziennik Łódzki" 1 stycznia 1964 r. pisał:
(...)"Jelcze" dowożące pracowników "Elty" zostaną w najbliższym czasie przerobione. Otwierające się na zewnątrz drzwi nie są bowiem odpowiednie dla komunikacji miejskiej. "Jelcze" te po przeróbce zasilą inne linie.
Jelcz 043 - 705 na imprezie z okazji 25-lecia eksploatacji w Łodzi Ikarusów 280. Łódź, pl. Dąbrowskiego
Wojciech Dębski, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Jelcz 043 - 705 na imprezie z okazji 25-lecia KMST. Łódź, skrzyżowanie Narutowicza/Kilińskiego
Wojciech Dębski, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Jelcze 272 MEX były najliczniejszą serią autobusów miejskich, jakie jeździły po Łodzi. Pierwsze egzemplarze włączono do ruchu w listopadzie 1963 r., a do końca lat 60. zakupiono ich ponad 100. Duże i regularne dostawy w latach 1971 - 1977 sprawiły, że "ogórki" przez kilka lat były podstawowym typem miejskiego autobusu. W MPK jeździły na wszystkich liniach i stacjonowały we wszystkich zajezdniach. Pod koniec 1977 r. było ich na inwentarzu około 500 sztuk.
Wnętrze Jelcza MEX - 183. W głębi konduktorka na specjalnym stanowisku, które w latach 70. zlikwidowano
Wojciech Dębski, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Autobusy miały opinię solidnych pojazdów, jednak niedostateczna ilość remontów kapitalnych i napraw miały kluczowy wpływ na ich dość krótką żywotność. Zdecydowana większość Jelczy została wycofana między 5, a 7 rokiem eksploatacji. Po zakończeniu produkcji ich liczba szybko malała. Od 1978 r. zaczęły je zastępować Jelcze PR 110U, a od 1980 r. Ikarusy 280.
Jelcz MEX - 177 po kolizji z Ikarusem 620 - 129. Ulica Nowotki przy Szarotki
Marian Linczewski, Wojciech Dębski, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Jelcz MEX - 566 na myjni w zajezdni Limanowskiego
Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Jelcz MEX - 605 jako linia 85 w serialu "Daleko od szosy". Pętla Widzew (wiadukt)
Kadr z filmu/Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Prototyp autobusu przegubowego na bazie Jelcza 272 MEX powstał w Miejskim Przedsiębiorstwie Autobusowym w Warszawie. Do jego budowy wykorzystano dwa autobusy uszkodzone w wypadkach. W październiku 1962 r. prototypowy Jelcz AP-62 rozpoczął jazdy próbne. Na jego bazie rozpoczęto w 1964 r. seryjną produkcję prawie 18-metrowych Jelczy AP-02. Jeden z takich pojazdów testowano w 1966 r. również w Łodzi.
Po raz pierwszy Jelcz 021 pojawił się na łódzkich ulicach 22 października 1967 r. Wypożyczony z Wrocławia egzemplarz testowano przez jeden dzień na liniach 57 i 72. Dziennik Łódzki" - 16.01.1968 r.
"Nareszcie nadeszły do Łodzi oczekiwane od kilku tygodni, pierwsze przegubowe autobusy. Wyprodukowała je fabryka samochodów w Jelczu. W jednym autobusie przewidziane są miejsca dla 130 pasażerów. Na razie MPK jest właścicielem 8 przegubowców z przyrzeczonej dla naszego miasta partii 10 autobusów tego typu.
Zanim zaczną one kursować po ulicy Piotrkowskiej upłyną dwa - trzy tygodnie przeznaczone na dotarcie wozów, wymalowanie MPK-owskich emblematów i dokonanie szeregu innych koniecznych czynności."
Jelcz 021 - 104 na linii 57. Łódź, ul. Piotrkowska
Z. Walter, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
Autobusy często ulegały awariom. Problem poruszono opisano w prasie.
"Głos Robotniczy" - 5.02.1974 r.
"Czy zmierzch przegubowców? Chyba tak. Te popularne autobusy w Łodzi nie spełniają, jak się okazuje, pokładanych w nich nadziei. Ich zaletą jest większa pojemność, co w godzinach szczytu ma niewątpliwie duże znaczenie. Z drugiej strony właśnie w tym okresie nie wytrzymują obciążeń. Często dochodzi do poważnych uszkodzeń, pękają nawet ramy. Z konieczności trzeba w takich wypadkach "skracać" autobusy na dwuosiowe. Ten los spotkał już kilka wozów.
Inny mankament - to duże niebezpieczeństwo poślizgów. Tył autobusu potrafi na zakręcie, nawet na suchej nawierzchni, przemieścić się o metr w przeciwnym kierunku. A gdy jest ślizgawica... lepiej nie mówić. Stąd te napisy z tyłu autobusu ostrzegające użytkowników dróg o niebezpieczeństwie. Zdarzyło się bowiem już nie raz, że na wąskich ulicach "przegubowiec" zaczepiał o inny pojazd.
Nie bez znaczenia dla bezpieczeństwa pasażerów jest również fakt, że w momencie, gdy autobus stoi na przystanku choćby lekko skręcony, kierowca nie widzi ostatnich trzecich drzwi. Tak więc 30 "przegubowców" ustępować będzie sukcesywnie miejsca dwuosiowym Jelczom, których w tym roku otrzymamy 90."
Jelcz 021 - 110 na linii 57.Łódź, ul. Piotrkowska
Andrzej Wach, Serwis Łódzkie Tramwaje i Autobusy/Archiwum MPK Łódź
W 1973 r. wycofano pierwsze trzy przegubowe Jelcze. Wozy 93 i 118 wymieniono z Płockiem na autobusy jednoczłonowe. W 1974 r. skreślono z inwentarza aż 11 z 30 autobusów. Ostatniego Jelcza wycofano z eksploatacji 31 października 1979 r.
30. rocznica wizyty papieża Jana Pawła II w Łodzi [WSPOMNIENIA, ZDJĘCIA, WIDEO]
Pod koniec XIX wieku w Łódź liczyła ponad 300 tysięcy mieszkańców. W mieście dynamicznie rozwijał się przemysł, ale brakowało szerokich przelotowych ulic i obwodnic. Ruch dostaw surowców do fabryk, jak i pieszych koncentrował się w ciasnym Śródmieściu, zwłaszcza na ulicy Piotrkowskiej. Setki wozów z towarami, dorożek i powozów korkowały brukowane ulice. Latem 1895 roku przemysłowcy i przedstawiciele władz miasta wrócili do rozmów o rozwiązaniu problemu. Wrócili, gdyż w latach 80. XIX wieku próbowano uruchomić w Łodzi tramwaj konny, ale przedsięwzięcie zakończyło się niepowodzeniem. Powód? Tramwaje konne mogłyby doprowadzić do katastrofy sanitarnej. W i tak ciasnym i dusznym centrum Łodzi, trzeba byłoby budować wielkie stajnie. Na bieżąco trzeba byłoby także sprzątać ulice, a miasto nie było wówczas skanalizowane. Dlatego władze miasta i najbardziej wpływowi przemysłowcy postawili na tramwaje elektryczne. Ekonomiczne założenie było takie, że pojazdy za dnia miały przewozić pasażerów, zaś w nocy - towary do fabryk.
Tu możecie przeczytać więcej o historii tramwajów w Łodzi
Ze zbiorów MKM MPK-Łódź
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze