Wyjątkowe zdjęcia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Jak kiedyś uczyli się przyszli lekarze?

Łódź, połowa lat 30. XX wieku. W mieście i okolicznych miejscowościach żyje 600 tysięcy osób. Już od kilkudziesięciu lat działa tu Łódzkie Towarzystwo Lekarskie. Są senatoria, izby porodowe, przychodnie i dopiero co otworzony, najnowocześniejszy w kraju 635-łóżkowy Szpital Kasy Chorych (dziś Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Norberta Barlickiego). Brakuje jedynie szkoły wyższej kształcącej medyków. Gorącym zwolennikiem powołania takiej placówki był znany łódzki lekarz prof. Wincenty Tomaszewicz (na zdjęciu). To z jego inicjatywy w 1938 roku powołano Organizację Wyższej Uczelni Lekarskiej. Dzięki staraniom stowarzyszenia w budżecie Ministerstwa Opieki Społecznej na założenie szkoły medycznej w Łodzi zagwarantowano dwa miliony złotych. Niestety, działania te przerwała II wojna światowa.

Bronisław Wilkoszewski [Public domain], Wikimedia Commons

Po wojnie wrócono do rozmów o powołaniu uczelni medycznej w Łodzi. Rozpatrywano dwie koncepcje: pierwsza zakładała powstanie szkoły w oparciu o istniejącą filię Wolnej Wszechnicy Polskiej, druga - zwycięska - zakładała utworzenie pełnowydziałowego uniwersytetu z wydziałem medycznym. W końcu w sierpniu 1945 roku w ramach Uniwersytetu Łódzkiego utworzono trzy wydziały medyczne: lekarski, stomatologiczny i farmaceutyczny. Kadrę naukową utworzyli łódzcy uczeni oraz przyjezdni z kresów wschodnich II RP. W roku akademickim 45/46 na wydziałach medycznych studia rozpoczęło 2322 studentów. Medycyny nauczono w oparciu o przedwojenne wzorce. Na wydziale lekarskim studia trwały pięć lat, na stomatologicznym i farmaceutycznym - cztery lata. Oprócz działalności dydaktycznej naukowcy prowadzili tu intensywne badania naukowe. W ten sposób Łódzki Ośrodek Medyczny, obok Krakowa, stał się jednym z najważniejszych tego typu ośrodków w kraju.

Na zdjęciach jedno z pierwszych posiedzeń Rady Wydziału Lekarskiego w 1948 roku i Collegium Anatomicum.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Początkowo wykłady odbywały się w sali teatralnej przy Traugutta, w prywatnych aptekach czy w świetlicach fabryk. Momentem przełomowym dla łódzkiego ośrodka medycznego był 24 października 1949 roku. Wtedy to na mocy rozporządzenia Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej utworzono samodzielną uczelnię - Akademię Medyczną w Łodzi. Władza Polski Ludowej zabierając wydziały medyczne z uniwersytetów dążyła do osłabienia uczelni, będących, jak określała, ,,zarzewiem reakcji".

Oficjalnie Akademia Medyczna w Łodzi rozpoczęła swoją działalność 1 stycznia 1950 roku. Pierwszym rektorem mianowano prof. Emila Palucha (na zdjęciu). Rektorat nowopowstałej uczelni mieścił się początkowo przy ul. Narutowicza 96.

Agata Kupracz

Akademia Medyczna w momencie powstania miała dwa wydziały: lekarski z oddziałem stomatologicznym i wydział farmaceutyczny. Czasy stalinizmu były wyjątkowe trudne dla Akademii, uniemożliwiono wtedy kontakty z zachodnimi ośrodkami nauki. Funkcjonowanie wyższego kształcenia medycznego w Polsce uległo poprawie po 1956 roku. Powstało wtedy szereg nowych jednostek w Akademii, m.in. pracownia chirurgii doświadczalnej przy II klinice chirurgicznej.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Jednocześnie od lat starano się, aby Łódź była miastem, gdzie prężenie działa również wojskowe wyższe szkolnictwo medyczne. Inicjatorem i prekursorem tej koncepcji był gen. dyw. prof. dr med. Bolesław Szarecki. W 1950 roku zostały nawet opracowane plany przekształcenia istniejącej w Łodzi cywilnej Akademii Medycznej w medyczną uczelnię wojskową, ale na to ostatecznie nie zgodziło się Ministerstwo Zdrowia. Ustalono tylko, że uczelnia ma rozszerzyć kształcenie kadr medycznych dla wojskowej służby zdrowia. Wkrótce utworzono więc tu trzy katedry o specjalnościach wojskowych. Były to: Katedra Chirurgii Polowej, Katedra Higieny i Epidemiologii Wojskowej oraz Katedra Organizacji i Taktyki Wojskowej Służby Zdrowia. Na studia przyjęto 250 osób.

Na zdjęciach zajęcia poligonowe studentów Akademii Medycznej w Łodzi.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Fakultet przy łódzkiej Akademii Medycznej nie rozwiązał jednak potrzeb kadrowych armii. Jedynym wyjściem z tej sytuacji było więc utworzenie odrębnej uczelni. W 1957 roku w Łodzi utworzono Wojskową Akademię Medyczną. Pierwszym rektorem komendantem WAM został gen. bryg. prof. dr hab. Marian Garlicki (na zdjęciu).

Na pierwszym zdjęciu siedziba WAM przy ul. Źródłowej.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Mimo ostatecznego podziału między uczelniami wciąż istniała ścisła współpraca w zakresie kształcenia stomatologów i farmaceutów.

W 1970 roku w strukturach wydziału lekarskiego AM znajdowało się pięć szpitali klinicznych: Barlickiego (na zdjęciu), Marii Skłodowskiej-Curie, Sterlinga, Marii Konopnickiej i szpital nr 5 przy Krzemienieckiej.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Na początku lat 70., aby poprawić sytuację lokalową uczelni, władze Akademii podjęły decyzję o budowie nowoczesnego Centrum Kliniczno-Dydaktycznego. Plan budowy przyjęto w 1975 roku, rok później położono kamień węgielny pod budowę kompleksu.

Na 60 hektarach zaprojektowano 18-piętorwy gmach mający pomieścić 24 kliniki oraz Oddział Intensywnej Terapii. Szpital miał mieć 1,6 tys. łóżek.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Budynek zaprojektował Janusz Wyżnikiewicz. 45-letni wówczas architekt z Miejskiego Biura Projektów miał na koncie nowoczesny Szpital im. Kopernika w Łodzi. Termin zakończenia budowy nie został wyznaczony, ale wydawało się, że na początku lat 80. do CKD wejdą pierwsi pacjenci. Zamiast szpitala był tylko jednak betonowy szkielet kilkunastopiętrowego kolosa.

Na zdjęciach budowa CKD w latach 80.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Tymczasem w Polsce zaczynają się przemiany ustrojowe i gospodarcze. Odczuwa je także Akademia Medyczna. Rok 1989 zaowocował wymianą międzynarodową specjalistów i studentów w ramach praktyk studenckich i staży.

Na pierwszym zdjęciu inauguracja roku akademickiego 1989.

archiwum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Kolejna przełomowa data w historii łódzkiej uczelni to 27 lipca 2002 roku, kiedy to na mocy ustawy Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej powołano Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Tym samym połączono cywilną Akademię Medyczną i Wojskową Akademię Medyczną. Pierwszym rektorem nowopowstałej uczelni został zgodnie z decyzją Ministra Zdrowia prof. dr hab. med. Andrzej Lewiński - absolwent i wieloletni nauczyciel akademicki Akademii Medycznej w Łodzi (na zdjęciu).

W 2002 roku powołano następujące jednostki: Wydział Lekarski, Wydział Wojskowo-Lekarski, Wydział Lekarsko-Dentystyczny, Wydział Farmaceutyczny, Wydział Nauk o Zdrowiu, Wydział Fizjoterapii.

TOMASZ STAA'CZAK

W 2014 roku uczelnia zakończyła pierwszy etap budowy CKD. Inwestycja pochłonęła ponad pół miliarda złotych. Przy Pomorskiej działa obecnie m.in. Klinika Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, Kardiologii, Stacja Dializ czy Izba Przyjęć.

W 2023 ma zakończyć się drugi etap rozbudowy CKD.

MARCIN STĘPIEŃ

Uniwersytet Medyczny w Łodzi kształci obecnie ponad dziewięć tys. osób, w tym prawie 800 cudzoziemców, głównie z Malezji, Indii, Arabii Saudyjskiej. Uczelnia zatrudnia prawie 2 tys. osób.

TOMASZ STAA'CZAK