Zbigniew Władyka nie urodził się w Łodzi, a w Ujściu Zielonym na Ukrainie. To jednak w Łodzi spędził większość swojego życia. Tutaj ukończył Akademię Sztuk Pięknych (po przeniesieniu się z Krakowa, do czego został zmuszony przez ówczesną władzę), tu otworzył pierwszą pracownię. To również w Łodzi znalazł miłość - żonę Elżbietę, która ostatecznie zatrzymała go w tym mieście.
Władyka, który na łódzkiej ASP ukończył wydział tkaniny, dobrze się czuł w sztuce minimalistycznej i użytkowej. "Nie współpracował z ówczesną władzą, toteż nie zarabiał dużych pieniędzy. Zamiast plansz z hasłami propagandowymi, zaczął projektować otaczające mieszkańców Łodzi osiedla, wplatał sztukę w szaro-betonowe środowiska mieszkalne" - czytamy na stronie poświęconej jego biografii.
Ale nie tylko na osiedlach można było odnaleźć ślady twórczości Władyki. Artysta tworzy również m.in. przejścia podziemne, elewacje kamienic przy ulicy Piotrkowskiej czy np. znaną kawiarnię Hortex, po której do dziś została już tylko słynna mozaika jako element nowej wystawy w Centralnym Muzeum Włókiennictwa.
Za swoje projekty w przestrzeni miejskiej był wielokrotnie nagradzany m.in. przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. W 1975 roku jemu i zespołowi projektantów, którym kierował, przyznano pierwsze miejsce w konkursie "Środowisko, w którym żyjemy" za pracę "Opracowanie plastyczne Osiedla Widzew-Wschód w Łodzi - kształtowanie i organizacja środowiska". Rok później, w tym samym konkursie, otrzymał pierwszą nagrodę za projekt "Park Kultury Zdrowie w Łodzi".
Ślady twórczości Władyki można było odnaleźć m.in. na łódzkim Polesiu, gdzie zrealizował rzeźbę osiedlową, na Teofilowie, gdzie spod jego ręki wyszła rzeźba parkowa "Modelka" czy w kościele św. Antoniego w Łodzi, gdzie zaprojektował i wykonał ołtarz nawy głównej. Jest także autorem Pomnika Leśników i Drzewiarzy AK w Spale. W połowie lat 80. stworzył także pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego przed Łódzkim Domem Kultury.
W międzyczasie tworzy również scenografie filmowe - m.in. do 16 odcinków telewizyjnych "Profesora Tutki" w reż. Andrzeja Kondratiuka na podstawie prozy Jerzego Szaniawskiego, do filmu "Święta Rodzina", również w reż. Kondratiuka czy kilku odcinków "Stawki większej niż życie".
Po sztuce uprzedmiotowionej przychodzi jednak w życiu Władyki czas na rzeźbę, gdzie w centrum zainteresowania znajduje się człowiek. "Przechodzę przez bramę sztuki. Opuszczam zdyscyplinowane, samotne konstrukcje wkraczając w świat sztuki, życia - dzieła Boga. Zbliżam się do poznania przyczyny tworzenia, odnajdując w niej podmiot - człowieka i przedmiot - świat" - powiedział w połowie lat 70.
Lata 80. przyniosła mu jeszcze większe zainteresowanie ludzką psychiką. "Przechodzę przez bramę koszmaru. Stan Wojenny w Polsce. Opuszczam bezpieczny świat fascynacji pięknem dynamiki ludzkiego ciała. Zbliżam się do zrozumienia złożoności okrucieństwa totalitaryzmu, agresji wewnątrzgatunkowej, ale i ludzkiej solidarności. Odnajduję piękno głębokich przeżyć" - stwierdził w 1981 roku.
W 1991 roku otworzył razem z córką Zofią Galerię Autorską ZET-ZET przy ul. Piotrkowskiej 194, która do dziś jest prowadzona przez nią i jej męża, Krzysztofa Łuczaka. Władyka z córką jako pierwsi rozpoczęli w Łodzi zwyczaj otwierania pracowni dla publiczności.
"Naszym głównym założeniem jest pokazanie pracy rzeźbiarza, a nie tylko gotowego dzieła sztuki w otoczeniu sterylnej galerii. Zwiedzający zastają nas przy pracy mając możliwość zapoznania się z poszczególnymi etapami powstawania dzieła" - tłumaczył Władyka.
Andrzej Grun, historyk sztuki i grafik, tak pisał o Władyce i jego córce: "Tandem, który gwarantuje artystyczny poziom dzieł, tandem, który w swych założeniach pragnie tworzyć i ukazywać sztukę wartościową, wnoszącą głębokie wartości ludzkie w tym właściwym, szerokim wymiarze. Sztukę, którą w renesansie określano jako humanistyczną".
"W swojej twórczości Zbigniew Władyka pragnie wydobyć z człowieka wszystko, co jest w jego naturze istotne i niepowtarzalne. Najważniejszy dla niego jest człowiek i jego indywidualność, a rzeźba stanowi tylko pretekst do odkrycia tej prawdy" - pisała o Władyce Barbara Jakubowicz.
Zbigniew Władyka zmarł 14 listopada 2002 roku. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Doły w Łodzi.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze