Pogrzeb pierwszego łódzkiego biskupa, powitanie jadących z Berlina kolarzy i... trumny z ciałem świętego. Czym jeszcze żyli łodzianie w latach 20. i 30. XX wieku - można zobaczyć na zdjęciach z Narodowego Archiwum Cyfrowego.
REKLAMA
NAC
1 z 11
Rok 1924. Kadra narodowa gra na stadionie ŁKS
Podczas tych rozgrywek trybuny stadionu ŁKS wypełniały się po brzegi.
Na zdjęciu poniżej: Mecz Polska - Turcja. Pierwszy od prawej to sędzia Mihaly Ivancsics, dalej stoją: Jan Loth, Józef Adamek, Wawrzyniec Cyl, kapitan Henryk Reyman, Mieczysław Balcer, Emil Goerlitz, Władysław Karasiak, Władysław Kowalski, Jan Durka (rezerwowy). Siedzą od prawej: Marian Spoida, Zygmunt Otto, Karol Hanke.
NAC
Przed II wojną na stadionie ŁKS odbyły się jeszcze trzy mecze. W 1935 r. Polska zremisowała z Łotwą 3:3. A w lipcu 1937 r. przegrała z Rumunią 2:4.
Na zdjęciu - poniżej mecz z Rumunią. W akcji widoczni są Ernest Wilimowski (pierwszy z prawej), obok niego Iacob Felecan, dalej Leonard Piątek i Michał Matyas (w jasnych koszulkach).
NAC
Ostatni przed wojną międzypaństwowy mecz - z Belgią - rozegrano w Łodzi w maju 1939 r. Skończył się wynikiem 3:3.
NAC
2 z 11
Rok 1925. Pierwszy Grób Nieznanego Żołnierza odsłonięto w Łodzi
22 marca 1925 r. biskup Wincenty Tymieniecki poświęcił Grób Nieznanego Żołnierza na placu przed łódzką katedrą. Na zdjęciu są również: prezes Rady Miejskiej Bolesław Fichna, generał Władysław Sikorski, wojewoda Ludwik Darowski. Na płycie widać napis: Nieznanemu Żołnierzowi Miasta Łódź - rok 1925.
Był to pierwszy tego rodzaju pomnik w Polsce poświęcony bezimiennym poległym na polach bitew. Zaprojektował Stanisław Kazimierz Ostrowski. Grób Nieznanego Żołnierza od razu stał się jednym z najważniejszych miejsc uroczystości patriotycznych i państwowych w Łodzi.
W czasie okupacji Niemcy zniszczyli pomnik. Po wojnie odbudowano go i ponownie odsłonięto 1 listopada 1946 r.
NAC
3 z 11
Rok 1927. Strajk w Widzewskiej Manufakturze
Po I wojnie światowej Polska znalazła się w kryzysie gospodarczym, który pogłębiała galopująca inflacja. Włókienniczą Łódź dobijała ponadto utrata wschodnich rynków zbytu, co odbiło się na pogarszającej się sytuacji robotników; w tym czasie w mieście często dochodziło do strajków.
Na zdjęciach: Strajk w Widzewskiej Manufakturze w roku 1927.
NAC
NAC
4 z 11
Rok 1934. Pogrzeb pierwszego łódzkiego biskupa
"Wczoraj o g. 10-tej wieczorem zmarł J. E. Ks. biskup Tymieniecki. Pierwszy pasterz diecezji łódzkiej nie żyje" - podało "Echo" w wydaniu z 11 sierpnia 1934 r.
W 1920 r. Łódź została siedzibą diecezji, a jej pierwszym biskupem - Wincenty Tymieniecki. Biskup zorganizował kurię, seminarium duchowne, sąd kościelny i kapitułę katedralną; prowadził działalność charytatywną i oświatową wśród robotników.
NAC
Zmarł po 24 latach sprawowania posługi w wieku 63 lat. Ciało Tymienieckiego wystawiono w sali recepcyjnej pałacu biskupiego (który zbudowano z jego polecenia w 1924 r.). Żegnali go przedstawiciele władz miasta, wojewody, wojska, rozmaitych stowarzyszeń i organizacji. Powstał też Komitet Obywatelskiego, który zaczął zbierać składki na budowę pomnika pierwszego łódzkiego biskupa.
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 13 i 14 sierpnia 1934 r. Uczestniczyły w nim tłumy łodzian. Biskup Tymieniecki został pochowany w krypcie bazyliki archikatedralnej św. Stanisława Kostki w Łodzi.
NAC
5 z 11
Rok 1934. Łódź gospodarzem mistrzostw Polski
Mistrzostwa Polski w kolarstwie przełajowym - organizowane od 1928 r. przez Polski Związek Kolarski - odbywają się w różnych miastach. W 1934 r. gospodarzem imprezy była Łódź. Mistrzem Polski został wtedy Franciszek Kiełbasa (AKS WArszawa). Był on utytułowanym kolarzem - w tym samym roku zdobył tytuł wicemistrza Polski w kolarstwie szosowym.
NAC
Inną gwiazdą Mistrzostw Polski w kolarstwie przełajowym z tego roku był Feliks Więcek (Resursa Łódź), który zajął trzecie miejsce. To zwycięzca pierwszego Biegu Dookoła Polski (1928 r.), zwanego później Tour de Pologne, wygrał sześć z ośmiu etapów wyścigu.
NAC
Drugie miejsce zajął Jerzy Lipiński (Skoda Warszawa). Był on zwycięzcą Tour de Pologne z 1933 r., a mistrzem Polski w kolarstwie przełajowym został w 1935 r.
NAC
6 z 11
Rok 1935. Łodzianie żegnają Marszałka na pl. Wolności
Po śmierci Józefa Piłsudskiego 11 maja 1935 r. minister spraw wojskowych gen. Tadeusz Kasprzycki wydał odezwę: "W imię sprawy, którą nam pozostawił zmarły Wódz Naczelny cios, co uderzy w Naród i Armię, w niczem nie może osłabić wartości i wysiłku służby żołnierskiej".
Rok 1936. Łódzki etap wyścigu. W tle hitlerowska propaganda
Wielkim wydarzeniem, o którym pisała polska i niemiecka prasa był Wyścig Berlin - Warszawa. Wymyślili go politycy po podpisaniu w styczniu 1934 r. paktu o nieagresji z hitlerowskimi Niemcami. W 1935 r. patronat nad imprezą objął Adolf Hitler, a jego propaganda przekonywała: "nowy niemiecki sport pragnie utrzymywać ze wszystkimi narodami przyjacielski stosunek".
Zorganizowano trzy wyścigi - w 1934, 1935 i 1936 r. Polacy przegrywali je z kretesem - brakowało im pieniędzy na szkolenia, sprzęt, a nawet noclegi na trasie wyścigu. W 1937 r., kiedy stosunki polsko-niemieckie coraz bardziej się pogarszały, zaprzestano organizacji wyścigu.
Na zdjęciu: etap wyścigu Kalisz - Łódź z września 1936 r.: zwycięzca - kolarz Schulz - odbiera nagrodę od prezydenta Łodzi Mikołaja Godlewskiego.
Na zdjęciu poniżej kolarski tor wyścigowy w Helenowie w Łodzi.
NAC
NAC
8 z 11
Rok 1936. Dożynki na stadionie ŁKS
W okresie międzywojennym łodzianie hucznie świętowali dożynki. We wrześniu 1936 r. odbywały się one na stadionie ŁKS. Na zdjęciu poniżej widać Aleksandra Hauke-Nowaka, wojewodę łódzkiego w latach 1933-1938.
NAC
Hauke-Nowak był skautem, legionistą, działaczem społecznym i państwowym. W czasie pierwszej wojny światowej służył w legendarnej I Kompanii Kadrowej, potem w I Brygadzie Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego (to wtedy przyjął legionowe imię - Hauke na pamiątkę idola swojej młodości - Józefa Hauke-Bosaka, bohatera powstania styczniowego).
Po rozwiązaniu Legionów Aleksander Hauke-Nowak przeszedł do działalności w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę aż do 1931 r. był oficerem odrodzonego Wojska Polskiego, awansując do stopnia majora. Po odejściu z armii przeszedł do pracy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, a potem został wojewodą łódzkim.
W latach międzywojennych w Łodzi stacjonowało jednostek i instytucji wojskowych, dzięki czemu garnizon łódzki należał do największych w Polsce. Wojsko przyczyniało się do rozwoju gospodarczego miasta - zamówienia składane przez armię oraz prywatne zakupy żołnierzy zapewniały pracę łódzkim robotnikom i rzemieślnikom.
W mieście często odbywały się defilady i pokazy wojskowe, którym przyglądały się tłumy łodzian. Na zdjęciach poniżej:
Wrzesień 1936. Powitanie w Łodzi wojska powracającego z manewrów.
NAC
Sierpień 1936. Święto Żołnierza w Łodzi z okazji rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r., zwanej "cudem nad Wisłą".
NAC
11 listopada 1936. Obchody święta Niepodległości w Łodzi. Defilada kadetów szkoły podchorążych przebranych w stroje historyczne z 1830 roku.
NAC
NAC
10 z 11
Rok 1938. Tłum wiernych wita relikwie św. Andrzeja Boboli na dworcu Łódź Kaliska
Kolejowy transport trumny z ciałem św. Andrzeja Boboli przez Polskę był wielkim wydarzeniem w miastach, w których zatrzymywał się pociąg. Na zdjęciach: Powitanie relikwii na dworcu Łódź Kaliska.
Andrzej Bobola urodził się w 1591 r. w Strachocinie koło Sanoka. W wieku 20 lat wstąpił do zakonu jezuitów w Wilnie. Po przyjęciu święceń został wychowawcą młodzieży, kaznodzieją, spowiednikiem w Wilnie, Płocku, Warszawie, Łomży i Pińsku. Podejmował wiele starań na rzecz pojednania prawosławnych z katolikami. Był autorem ślubów lwowskich Jana Kazimierza z 1 kwietnia 1656 r., podczas których król oddał Królestwo Polskie pod opiekę Maryi.
W 1657 r. Kozacy pochwycili Andrzeja Bobolę, torturowali go, powiesili za nogi na rynku miejskim w Janowie Poleskim, po czym go dobili. Został pochowany w Pińsku. W nocy z 16 na 17 kwietnia 1702 r. Andrzej Bobola miał się ukazać rektorowi kolegium jezuickiego w Pińsku, nakazać mu odnalezienie swojego ciała, by przenieść je do nowej trumny. Kiedy to zrobiono, okazało się, że ciało jest nietknięte. Wkrótce zewsząd zaczęły napływać sygnały o łaskach otrzymanych za pośrednictwem Andrzeja Boboli.
W 1922 r. władze radzieckie przewiozły jego ciało do Moskwy. Rząd Polski bezskutecznie starał się je odzyskać. Dopiero po interwencji Watykanu relikwie przewieziono do Rzymu, gdzie Pius XI ogłosił Andrzeja Bobolę świętym.
W 1938 r. trumna z jego relikwiami wracała do Polski z Rzymu przez Jugosławię, Węgry i Czechosłowację. Na dworcach w Krakowie, Katowicach, Poznaniu i Łodzi (na zdjęciu poniżej) witały ją tłumy wiernych.
NAC
Trumnę umieszczono w kaplicy jezuitów przy Rakowieckiej 61 w Warszawie przed ołtarzem sanktuarium jego imienia, gdzie znajduje się do dziś.
W 2002 r. Andrzej Bobola został patronem Polski.
NAC
11 z 11
3 Maja przed katedrą i na Piotrkowskiej
Jednym z najważniejszych świąt, które gromadziły tłumy na placach i ulicach były obchody kolejnych rocznicach ustanowienia Konstytucji 3 Maja.
Na zdjęciu głównym - manifestacja na ul. Piotrkowskiej w 1916 r.
Poniżej - uroczystości przed katedrą św. Stanisława Kostki (rok wykonania tego zdjęcia nie jest znany).
Wszystkie komentarze