Energia Kultury. Złota dziesiątka nominowanych [PRZEGLĄD]

Po latach rewitalizacji centrum "EC1 Łódź - Miasto Kultury" zaczęło przyciągać tłumy łodzian. Powołano radę programową instytucji, działalność rozpoczęło Narodowe Centrum Kultury Filmowej, łącząc funkcje edukacyjne z popularyzacją sztuki filmowej. Wchodzące w skład kompleksu planetarium z 14-metrowym ekranem sferycznym w ciągu pierwszego roku funkcjonowania odwiedziło 150 tys. osób - był to wynik o połowę wyższy, niż zakładano. Placówka oferuje średnio 40 pokazów tygodniowo; są to zarówno programy edukacyjne dla szkół, projekcje popularnonaukowe, jak i wydarzenia specjalne, np. retransmisje koncertów. Dowodem uznania dla działalności EC1 były głosy oddane w plebiscycie "National Geographic Traveler", łódzkie planetarium znalazło się na pierwszym miejscu zestawienia "7 Nowych Cudów Polski".

Film "Więzi" Zofii Kowalewskiej, studentki Wydziału Reżyserii łódzkiej Filmówki, trafił na tzw. krótką listę 10 tytułów ubiegających się o nominację do Oscara w kategorii najlepszego krótkometrażowego dokumentu. Reżyserka rozpoczęła pracę nad filmem w klasie maturalnej, portretując rodzinną historię jej dziadków. Pomysł zyskał dofinansowanie Studia Munka, wspierającego najciekawsze filmowe debiuty. "Więzi" otrzymały nagrodę Srebrnego Smoka na 56. Krakowskim Festiwalu Filmowym, dzięki czemu znalazły się wśród kilkudziesięciu krótkometrażówek mogących rywalizować o Oscara. Dokument Kowalewskiej wygrał też prestiżowe festiwale w Lipsku i Amsterdamie. Największym wyróżnieniem było jednak przebrnięcie przez oscarową preselekcję.

Unikalną w skali międzynarodowej wystawę monograficzną "Bracia Hirszenbergowie - w poszukiwaniu ziemi obiecanej" zaprezentowało w ubiegłym roku Muzeum Miasta Łodzi. Na ekspozycji znalazło się około 100 prac jednego z prekursorów sztuki żydowskiej w Polsce - malarza Samuela Hirszenberga oraz jego braci: Leona, również malarza i Henryka, architekta. Wystawę poprzedziły prace konserwatorskie czterech obrazów artysty silnie związanego z Łodzią. Samuel Hirszenberg jest autorem monumentalnych malunków stanowiących ozdobę dwóch reprezentacyjnych sal Pałacu Poznańskiego. Kuratorami pierwszej od ponad 80 lat wystawy Hirszenbergów byli: Adam Klimczak (Muzeum Miasta Łodzi) oraz Teresa Śmiechowska (Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie).

W Atlas Arenie zespół Alla Vienna zaprezentował projekt muzyczny Queen Symfonicznie. Przez pięć lat muzycy zagrali blisko 100 koncertów, łódzki był jednak największym występem w ich karierze. Z tej okazji Jan Niedźwiecki, głowa projektu, rozpisał utwory Queen na 40-osobową orkiestrę. W dwuipółgodzinnym show brzmienie zespołu Alla Vienna oraz chóru Dawida Bera wzbogacili muzycy Filharmonii Łódzkiej i łódzkiego Teatru Wielkiego. W Atlas Arenie pojawili się też goście specjalni - wokalista Michał Szpak, reprezentant Polski podczas Eurowizji, oraz Joanna Woś, światowej sławy sopranistka. W rolę Freddiego Mercury'ego wcielił się Sebastian Machalski z warszawskiego Teatru Rampa.

W 15. Międzynarodowym Triennale Tkaniny wzięło udział 135 artystów z 46 krajów. Organizowana co trzy lata wystawa połączona z konkursem odbywa się od 1972 roku i prezentuje najnowsze światowe dokonania w dziedzinie tkaniny artystycznej. Wszystkie prace zgłoszone do konkursu, oprócz kryteriów artystycznych, muszą spełniać główny wymóg techniczny - powinny być wykonane z surowców włókienniczych lub operować techniką przeplotu. Ostatnią edycję zdominowało wiele odmian technik hafciarskich. Łódzka impreza jest najbardziej prestiżowym i największym tego typu wydarzeniem na świecie. Wystawę główną, prezentującą m.in. rozbudowane instalacje tkackie, można było oglądać od maja do października w Centralnym Muzeum Włókiennictwa.

Druga edycja Festiwalu Domoffon rozszerzyła swoją formułę. Impreza zorientowana na artystów niszowych, reprezentujących różne formy stylistyczne niezależnej sceny muzycznej, odbywała się przed dwa dni, na trzech scenach w samym sercu miasta. Wystąpiło 31 artystów, gwiazdami głównej sceny plenerowej na OFF Piotrkowskiej były wokalistki Zola Jesus, nazywana nową królową subkultury gotyckiej, oraz Meghan Remy z U.S. Girls. Dla tej drugiej był to pierwszy koncert w Polsce. Zagrali również Brytyjczycy z zespołu Wire, którzy w Łodzi świętowali swoje 40-lecie. Koncerty odbywały się także w klubie DOM oraz na scenie Galerii OFF. Swoim programem impreza stanowiła alternatywę dla OFF Festivalu w Katowicach. Imprezę zorganizowała spółdzielnia socjalna Ogniwo oraz agencja koncertowa Distorted Animals.

Festiwal Krytyków Sztuki Filmowej "Kamera Akcja" odbył się już po raz siódmy. Jest to jedyny festiwal w Europie, który buduje program w oparciu o postać krytyka filmowego. Ideą jest burzenie bariery pomiędzy widzami i filmowcami, stawiając wszystkich w roli współpartnerów w dyskusji o kinie oraz umożliwiając bezpośrednie spotkania z twórcami. Chociaż jest to niewielki festiwal z wąskim profilem tematycznym i zaledwie kilkuletnim stażem, zdołał już zaistnieć w środowisku filmowym. Najlepszym dowodem są gwiazdy polskiego kina oraz przedstawiciele branży, którzy pojawiają się na "Kamerze Akcji". W zeszłym roku byli to m.in.: reżyser Wojciech Smarzowski, aktorka Marta Nieradkiewicz oraz Michał Oleszczyk, dyrektor Festiwalu Filmowego w Gdyni.

Atlas Sztuki gościł wystawę przygotowaną przez znaną europejską kolekcjonerkę, Erikę Hoffmann-Koenige, posiadaczkę jednego z najważniejszych prywatnych zbiorów sztuki współczesnej. Kolekcja to wspólne dzieło kuratorki oraz jej nieżyjącego już męża Rolfa Hoffmanna. Prace prezentowane są co sobotę w berlińskim mieszkaniu kolekcjonerki, pełniącym zarazem funkcję galerii "Sophie-Gips-Höfei". Wszystkie prace wystawiane są bez informacji na temat twórcy, tytułu czy daty powstania. Ma to zachęcać widza do własnego odbioru. Łódzka wystawa "Erika Hoffmann-Koenige: Mój wybór dla Atlasa Sztuki z Kolekcji Hoffmann" była pierwszą zagraniczną prezentacją części zbiorów. Można było podziwiać dzieła takich artystów, jak Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol czy Frank Stella.

Instalacja "Koncert na wstążki", która stanęła na Starym Rynku, to dzieło światowej sławy grafika Jerzego Janiszewskiego. Ogromna konstrukcja powstała na wysokich stalowych masztach, do jej budowy wykorzystano 50 kilometrów kolorowych tasiemek. Zawieszone nad głowami przechodniów tysiące wstążek, poruszane podmuchami wiatru, pod wpływem światła słonecznego tworzyły wyjątkową grę światła i cieni. Wcześniej pracę Janiszewskiego, dla której inspiracją była fiesta Semana Grande w San Sebastian w Hiszpanii, można było oglądać m.in. w Madrycie, Barcelonie i Gdańsku. Każda z instalacji była jednak dopasowana do konkretnego miejsca. W ramach Festiwalu Energia Miasta artystę do Łodzi zaprosiła fundacja Urban Forms.

Spektakl "Komeda" (reż. Lena Frankiewicz) powstał we współpracy Teatru Nowego w Łodzi i Teatru IMKA w Warszawie. Poświęcony jest przedwcześnie zmarłemu polskiemu jazzmanowi i kompozytorowi Krzysztofowi Komedzie Trzcińskiemu. Nie jest to jednak klasyczna sztuka biograficzna, lecz opowieść o budowaniu legendy. Oś dramaturgiczną spektaklu stanowią spotkania Komedy z wybitnymi twórcami jego epoki: Romanem Polańskim, Markiem Hłasko czy Jerzym Skolimowskim. Za pośrednictwem postaci Zofii, żony artysty, widzowie poznają Komedę z innej, domowej perspektywy. Kluczowa dla zrozumienia tragicznego życia Komedy okazuje się postać Fryderyka Chopina - innego przedwcześnie zmarłego poza granicami kraju kompozytora.