reżyser: Kazimierz Sheybal
zdjęcia: Władysław Nagy i Feliks Średnicki
Od tej etiudy wszystko się zaczęło. Kazimierz Sheybal dokumentuje nią powstawanie etiud studentów Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi w oddanym do ich użytku nowym atelier Filmu Polskiego. Pierwszą część obrazu stanowi socrealistyczna krytyka przedwojennej polskiej kinematografii. Pojawiają się w niej m.in. cytaty z Lenina "Ze wszystkich rodzajów sztuk film jest dla nas najważniejszy" i Stalina "Film pomaga klasie robotniczej i jej partii wychowywać pracujących w duchu socjalizmu". W filmie można zobaczyć m.in. Janusza Nasfetera i Czesława Petelskiego, późniejszych absolwentów Filmówki.
reżyser: Janusz Nasfeter
zdjęcia: Władysław Nagy
Ukazany w "Pierwszej etiudzie" Janusz Nasfeter wszystkie swoje szkolne filmy poświęcił tematyce dziecięcej: "U fotografa", "Nauczyciel" i "Mali obywatele". Ten ostatni jest inscenizowanym dokumentem. Przedstawia historię małej Anny, która trafia do przedszkola. Kamera towarzyszy jej w pierwszych dniach w nowym miejscu. Nasfeter nie tylko opisuje językiem dokumentu proces socjalizacji dziecka w nowym otoczeniu, ale też zaprezentował metody wychowawcze, kształtujące społeczeństwo "młodych obywateli". Temat podjęty w czasie studiów w Łodzi towarzyszył mu do końca życia. Dość powiedzieć, że jako reżyser realizował głównie filmy kierowane do dzieci i młodzieży.
reżyser: Andrzej Wajda
zdjęcia: Jerzy Lipman
To ostatnia etiuda szkolna Andrzeja Wajdy. Ramą narracyjną dla poetycko-propagandowego dokumentu jest scena łóżeczka, przy którym mama usypia chłopczyka o anielskiej urodzie oraz recytowane przez lektorkę fragmenty wiersza Tadeusza Kubiaka "Gdy miasto śpi". Obraz wychwala trud ludzi pracy, którzy swoje zawody wykonują nocą. Marzenia senne chłopca wypełniają kolejarze, prząśniczki, strażacy, aptekarze i piekarze, a kolejne wyinscenizowane sekwencje stanowią utrzymaną w duchu socrealizmu pochwałę ludzkiego wysiłku. Uważny widz dostrzeże kilka ujęć z udziałem Jana Machulskiego, występującego w roli pacjenta kupującego leki w aptece.
reżyser: Ryszard Ber
zdjęcia: Witold Sobociński
Tym, co zachwyca w etiudzie Ryszarda Bera, są zdjęcia. Sam dokument opowiada o życiu bałtyckich rybaków. Sportretowani mężczyźni pochodzili z Zeszywin. Wykonując swoją pracę, wypływali na łodziach na otwarte morze. Kamera towarzyszy m.in. ich bliskim, którzy w napięciu oczekiwali na powrót rybaków. Etiuda przyniosła jej operatorowi Nagrodę Specjalną na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie w 1957 roku. Oglądając ją, nie sposób nie dojrzeć inspiracji neorealizmem włoskim i jednym z jej najsłynniejszych przykładów "Ziemia drży" Luchino Viscontiego, dla którego zdjęcia zrealizował G.R. Aldo.
reżyser: Henryk Kluba
zdjęcia: Józef Wojciechowski
Wieloletni dziekan wydziału reżyserii i rektor łódzkiej Szkoły Filmowej na studiach zrealizował kilka etiud filmowych. Dokumentalne "Trzy protokoły" utrzymane w stylu "czarnej serii" nakręcił pod opieką Andrzeja Munka. Inscenizowana historia o Milicji Obywatelskiej przedstawia ich nocną zmianę. W kolejnych scenach milicjanci z komendy miejskiej zmagają się z przestępstwami obyczajowymi. Ukazani zostali w konwencji heroicznych krzewicieli ładu, których praca nigdy się nie kończy, a także, co wymaga nagany, nie uzyskuje kontynuacji w zaangażowaniu społeczeństwa.
reżyser: Jan Budkiewicz
zdjęcia: Ryszard Jastrzębski i Jan Tyszler
Jan Budkiewicz, publicysta i krytyk filmowy jeszcze w latach 50. zasłynął jako wpółinicjator, a następnie przewodniczący pierwszego w Polsce Dyskusyjnego Klubu Filmowego "Po prostu". Już w trakcie studiów w Łodzi, przystępując do nakręcenia etiudy dokumentalnej, skusił się na ilustrację życia na tzw. dzikim zachodzie. Nie chodziło mu jednak o kowbojów w imperialistycznej Ameryce, a zachodnią część Warszawy u progu lat 60. XX wieku. W balladowym, nieco sentymentalnym nastroju autor ukazuje w niej koloryt życia zapomnianych i niemodernizowanych przez lata dzielnic stolicy.
reżyser: Stefan Szlachtycz
zdjęcia: Andrzej Kostenko
Jednym z pierwszych filmów w reżyserii Stefana Szlachtycza, m.in. późniejszego dyrektora Teatru Telewizji, była etiuda "Ściana emocji". To sześciominutowy, dokumentalny zapis występu dwóch kaskaderów motocyklowych jeżdżących na oczach widzów w tak zwanej beczce śmierci. Swój talent ukazał w nim operator Andrzej Kostenko, który w 1962 roku jako autor trzech prac "Portretu mężczyzny z medalem", "Zabawy" i właśnie "Ściany emocji" otrzymał dyplom honorowy na Festiwalu Etiud PWSFTviT w Warszawie.
reżyser: Mirosław Marcinkiewicz
zdjęcia: Jerzy Mrożewski
"Zajezdnia" to etiuda studencka ukazująca warunki i tryb pracy w jednej z typowych zajezdni tramwajowych. Realizatorzy na fundament swojego dokumentu obrali obserwacje poczynione przez pracowników tytułowej zajezdni. Z kamerą towarzyszą im podczas wykonywania codziennych obowiązków. Wbrew pozorom nie jest to typowy socrealistyczny obraz. Dziewięciominutowa etiuda dokumentalna dla obydwóch zaangażowanych w jej realizację była początkiem dalszej przygody z tego typu obrazami.
reżyser: Andrzej Titkow
zdjęcia: Piotr Kwiatkowski
Andrzej Titkow, laureat wielu nagród za filmy dokumentalne, podczas swoich studiów zrealizował tylko jedną taką etiudę. "Dom" stanowi zapis warunków życia w hotelu robotniczym. Titkow i towarzyszący mu Piotr Kwiatkowski podążają w nim za kilkunastoma mężczyznami mieszkającymi w jednym pomieszczeniu. Ich kamera rejestruje codzienność lokatorów. Wspólne szykowanie posiłków, grę w karty, relaks, czy picie alkoholu. Przyglądając się im, Titkow unika wydawania osądu i taniej publicystyki.
reżyser: Zbigniew Kamiński
zdjęcia: Krzysztof Riege
Laureat FIPRESCI - nagrody Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych za film "Pani Bovary to ja", już jako student odnosił sukcesy. Doceniono m.in. jego pierwszą etiudę szkolną - "Pamela". Dokument nagrodzony złotym medalem na Festiwalu Filmów Studenckich w Belgradzie w 1971 roku opowiada o rozterkach miłosnych grupy młodych mężczyzn. Towarzyszący mu na planie operator tylko w latach 1990-2015 jako scenarzysta, reżyser i producent zrealizował blisko trzysta programów telewizyjnych i filmów edukacyjnych.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze