Pod koniec września do domu Otto Gehliga przy Tuwima 17 weszli robotnicy. Powód? Kolejny remont w ramach programu Mia100 Kamienic. Nie minął miesiąc, a okazało się, że wzniesiony w 1883 roku zabytek skrywał piękne tajemnice. Schowane były pod pokładami farb,y tynku i podwieszanego sufitu z karton-gipsu. To cenny witraż i polichromie.
- Obecność polichromii na stropach to nic szczególnego. Wyjątkowość tego odkrycia polega na jakości artystycznej tych znalezisk - mówi Wojciech Szygendowski, wojewódzki konserwator zabytków. - W dawnym salonie można zobaczyć bardzo wysokiej jakości malarstwo nasufitowe przedstawiające sceny geometryczne i roślinne oraz fragmenty postaci - dodaje. Niestety w dużej części polichromie są w złym stanie. - Dodatkowo warstwa nośna stropów jest na tyle zła, że nie można jej zabezpieczyć. Potrzebne będą specjalistyczne zabiegi - twierdzi konserwator.
TOMASZ STAA?CZAK
TOMASZ STAA?CZAK
TOMASZ STAA?CZAK
TOMASZ STAA?CZAK
- To kamienica niespodzianka - mówi z uśmiechem Kamila Kwiecińska-Trzewikowska, miejski konserwator zabytków. Chodzi o kamienicę przy ul. Północnej 1/3, którą wybudowano w 1896 r. Jej właścicielem było małżeństwo pochodzenia żydowskiego Ezre i Sura Szykier, które w 1900 r. zdecydowało się dobudować drugą część od strony Nowomiejskiej. Budynki powstały jako kamienice czynszowe, a pomieszczenia na parterze przeznaczono na funkcję handlową.
Jego remont zakończył się w wakacje. Podczas wart 5,5 mln zł prac okazało się, że zabytek skrywał ogromne piwnice, w których odkryto sklepienie krzyżowo-żebrowe (pierwszy taki przypadek w Łodzi).
Kolejnym smaczkiem były właśnie polichromie, które odkryto we frontowym lokalu. Przed remontem był w nim sklep mięsny. - Udało nam się szczegółowo je odtworzyć. Dzięki temu możemy zobaczyć, jak wyglądało pomieszczenie sklepu w XIX wieku - cieszy się konserwator.
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
Polichromie odkryto także podczas remontu niepozornej kamienicy przy Zielonej 18. Tu prace także zakończyły się w tym roku. Dom przy Zielonej został wzniesiony pod koniec XIX wieku. - Jest nietypowy, bo to jeden z nielicznych parterowych budynków, które zachowały się w centrum. To, co znajduje się w środku, wskazuje, że była to rezydencja osoby majętnej. W trakcie prac odkryliśmy dobrze zachowane części polichromii, które można odtworzyć i pokazać. Fakt, że będzie to budynek usługowy, pozwoli eksponować dla większej liczby osób jego ozdoby i wyposażenie - mówiła na początku roku Kwiecińska-Trzewikowska.
Malowidła na suficie sali od strony ul. Zielonej zachowały się w 80 proc. Składają się z roślinnych ornamentów, a w każdym z rogów na suficie widać postaci kobiet. W pokoju znajdującym się od strony podwórza malowidła zachowały się w stanie szczątkowym. W archiwach nie ma zdjęć ich oryginalnego wyglądu, więc były rekonstruowane na podstawie tych niewielu odkrywek.
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
MAŁGORZATA KUJAWKA
Ten rok przyniósł również koniec remontu wzniesionej w 1894 roku rezydencji Gustawa Adolfa Schreera. Willę w stylu neorenesansowym zaprojektował Gustaw Landau-Gutenteger. Neorenesansowe, neorokokowe i neoklasycystyczne sufity zdobią sztukaterie. - Pod kolejnymi warstwami farby odkryliśmy polichromie i bordiury. Część z nich ma wiele złoceń, które odtworzymy. Wykonaliśmy już pierwsze próbki - opowiadał Michał Potz, szef pracowni konserwatorskiej Mosaicon, odpowiedzialnej za odnowę zabytku.
W willi cenne są nie tylko polichromie i sztukaterie. Wrażenie robi oryginalna stolarka, a szczególnie suwane dębowe drzwi z przeszkleniami. Na wejściu wita napis salve w posadzce, a jedną z sal zdobią kartusze z sentencjami: ''in vino veritas'' oraz ''sancta velicitas''. Zachowała się również zdobiona balustrada klatki schodowej, szafy w bibliotece, szafki w rogach jednej z sal i boazerie.
Zabytek odnowiła grupa brokerska Quantum, która kupiła go od miasta w sierpniu 2013 roku.
MARCIN STĘPIEŃ
MARCIN STĘPIEŃ
MARCIN STĘPIEŃ
MARCIN STĘPIEŃ
Nieco wcześniej zakończono remont zabytku przy Piotrkowskiej 171/173. Jego wyjątkowość skrywa się w środku. - Jeszcze przed rozpoczęciem prac wiedzieliśmy, że pokoje zdobią polichromie, ale nie wiedzieliśmy, że jest ich tyle - mówiła w 2012 roku Małgorzata Milewska z wydziału budynków i lokali.
Malunkami ozdobione były sufity w pokojach na pierwszym piętrze. Po zdjęciu kolejnych warstw farby okazało się, że kolejne są na ścianach i klatkach schodowych. Stan polichromii jest różny. Najlepsze zachowały się nie gorzej niż te w pałacu Miejskiego Towarzystwa Kredytowego przy ul. Pomorskiej 21. - Po tym, co przedstawiają, możemy się domyślać, jakie funkcje pełniło oryginalnie pomieszczenie. Tam, gdzie są delikatne motywy roślinne i ptaki w listowiu, był najprawdopodobniej buduar, jakiś damski salon. W kolejnym pokoju polichromie są mroczne, ciemno-brązowe to mogła być jadalnia lub salon - opowiadał Bartosz Walczak, ówczesny miejski konserwator zabytków.
Co sprawia, że polichromie odkryte przy ul. Piotrkowskiej są wartościowym znaleziskiem? - Pierwszy właściciel budynku, Adolf Daube, był średniej wielkości przemysłowcem. Siedziby fabrykantów spoza ścisłej łódzkiej czołówki zachowały się w relatywnie gorszym stanie. Dlatego gmach pod numerem 171/173 jest tym bardziej cenny - tłumaczył Walczak.
TOMASZ STAŃCZAK
TOMASZ STAŃCZAK
TOMASZ STAŃCZAK
Na liście kamienic z odkrytymi polichromiami jest także ta przy Piotrkowskiej 86, bardziej znana jako kamienica pod Gutenbergiem. W 2011 roku zakończyło się odnawianie jej elewacji i bramy. To właśnie w niej odkryto polichromie. Widać nanich roślinne motywy podobne do tych, jakie są na klatce schodowej kamienicy.
Ile jeszcze budynków w Łodzi skrywa w swoich wnętrzach tak cenne tajemnice? Być może nigdy się tego nie dowiemy. Kolejne odkrycia wydają się być jednak pewne. Zwłaszcza, że wielka odnowa Łodzi - i jej kamienic - dopiero się zaczyna.
Fot. Fot . Marcin Stępień / Agencja Gazeta
Fot. Marcin Stępień / Agencja Gazeta
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze