Gmach za gmachem w wielkim rozmachem. Łódzkie perły sprzed stu lat [ZDJĘCIA]

Wydział Kanalizacji i Wodociągów Magistratu Miasta Łodzi powstał w 1929 r. Od samego początku do wybuchu II wojny światowej kierował nim inż. Stefan Skrzywan - twórca łódzkiej sieci kanalizacyjno-wodociągowej i budowniczy wodociągu w Baku.

Siedzibę "wodociągów" zbudowano przy ul. Dzielnej (dziś Narutowicza) według projektu Wiesława Lisowskiego z 1928 r. Lisowski był twórcą wielu szkoł, szpitali i innych budynków użyteczności publicznej w Łodzi, m.in. Łódzkiego Domu Kultury, budowanego jako Dom-Pomnik im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

NAC

W 1939 r. w budynku Wydziału Kanalizacji i Wodociągów Magistratu Miasta działał szpital wojskowy. Po wojnie w nim Rektorat Uniwersytetu Łódzkiego.

Pod koniec lat 20. XX w. Łódzka Kasa Chorych zbudowała przy ul. Łagiewnickiej budynek szpitalny według projektu architekta Witolda Szereszewskiego (współtwórca projektu wykonawczego Osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi). Modernistyczny budynek szpitalny był jednym z najbardziej eleganckich gmachów na Bałutach. Znajdowały się w nim nowoczesne, doskonale zorganizowane ambulatoria oraz rozbieralnie dla pacjentów przy gabinetach lekarskich.

W okresie okupacji niemieckiej pełnił rolę głównego szpitala na terenie getta. Po wojnie nosił imię Heleny Wolf i do lat 80. XX wieku był szpitalem położniczym.

Więcej informacji - TUTAJ

Łódzkie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności działało w Łodzi w latach 1885-1940. Organizacja - powstała w czasach kryzysu ekonomicznego, którego skutkiem był upadek wielu fabryk i rosnące bezrobocie - miała na celu wspieranie ubogich. Na otrzymanej od miasta działce przy ul. Dzielnej 45 (dziś Narutowicza 60) w latach 1894-96 zbudowała Przytułek dla Starcow i Kalek. inicjatywy Karola Jonchera otworzono tam też pawilon dla osób umysłowo chorych. W 1937 r. w głębi posesji powstał szpital położniczy (na zdjęciu).

Po II wojnie światowej budynek przejął Uniwersytet Łódzki, a z jego lekarskich wydziałów wyodrębniła się Akademia Medyczna.
Więcej informacji - TUTAJ

Izbę Skarbową zbudowano przy al. Kościuszki 83 w latach 1927-1929 według projektu architekta Józefa Kabana (zaprojektował również Teatr Wielki czy gmach centrali telefonicznej PAST w Łodzi). Relief na attyce budynku Izby Skarbowej przedstawiający greckich bogów urodzaju - Demeter i handlu - Hermesa wykonano według projektu łódzkiego rzeźbiarza Aleksandra Czeczotta.

NAC

Modernistyczny budynek wpisany jest do rejestru zabytków.

Pierwszy bank w Łodzi utworzony w 1872 r. z inicjatywy Karola Scheiblera. Działał do 1936 r. najpierw przy ul. Pomorskiej, potem w okazałym gmachu z czterokolumnowym portykiem przy al. Kościuszki 15. Zbudowano go według projektu niemieckiej firmy Bieleneberg und Moser.

Architektura budynku nawiązuje do klasycyzującego modernizmu z elementami neobarokowymi. We wnętrzu oraz na elewacji budynku można dostrzec elementy dekoracyjne w postaci zwierząt - m.in. chomiki będące alegorią gromadzenia i zaradności, sowy - symbol mądrości, lew i orzeł - symbole potęgi i bogactwa.

Po II wojnie, do 1950 r., funkcjonowała tu Pocztowa Kasa Oszczędnościowa. Dziś budynek jest wystawiony na sprzedaż.

Dawną siedzibę Rosyjskiego Banku Państwa w Łodzi oraz Banku Państwa zbudowano w latach 1905-1908 według projektu architekta Dawida Landego (również twórca projektu Grand Hotelu przy Piotrkowskiej). Gmach przy al. Kościuszki 14 charakteryzuje się eklektyczną fasadą nawiązującą do neorenesansu i neobaroku. Od 1945 roku należy do NBP.

W 1920 r. Łódź stała się siedzibą diecezji. Kościół parafialny pw. św. Stanisława Kostki podniesiono do rangi katedry, a proboszcz ks. Wincenty Tymieniecki został pierwszym biskupem łódzkim. To on zlecił Józefowi Kabanowi zaprojektowanie pałacu biskupiego. Zbudowano go w latach 1922-1924.

Na zdjęciu poniżej Seminarium Duchowne w Łodzi.

NAC

Budowę hali bokserskiej przy ul. Łąkowej 29 w Łodzi rozpoczęto w 1936 r., a zakończono dwa lata później.

Łódzcy bokserzy przed II wojną odnosili wiele sukcesów na krajowych i międzynarodowych ringach. Stowarzyszenie Kultury Fizycznej ŁKS Łódź Boks powstało w 1929 r., a już w 1932 r. pierwsze w historii ŁKS mistrzostwo Polski zdobył Adam Seweryniak. Klub był dwukrotnym drużynowy mistrzem Polski - w 1947 i 1948 r.

Sekcja przestała działać w 1976 r., ale w 2010 r. została reaktywowana. Działa do dziś pod niezmienioną nazwą.

Modernistyczny budynek Sądu Okręgowego w Łodzi zbudowano w latach 1927-1930 przy pl. Dąbrowskiego 5 według projektu architekta powiatowego Józefa Kabana. Centralna część elewacji od strony pl. Dąbrowskiego to główne wejście wraz z główną salą sądową. Relief na attyce przedstawia Sąd Temidy. Części boczne gmachu to pozostałe sale sądowe. Na terenie posesji powstał też budynek mieszkalny dla prezesa sądu, prokuratora i intendenta.

NAC

Wolna Wszechnica Polska to prywatna uczelnia, którą utworzono w Warszawie w 1916 r. W 1928 r. powstał jej zamiejscowy oddział w Łodzi. Rektorem został Teodor Vieweger. Łódzka Wszechnica początkowo oferowała naukę na wydziałach humanistycznym, pedagogicznym oraz nauk politycznych i społecznych. Potem utworzono jeszcze wydział matematyczno-przyrodniczy. W 1932 r. studiowało tu ponad 400 osób.

Łódzka uczelnia wynajmowała pomieszczenia dydaktyczne w budynku szkoły powszechnej przy ul. Sterlinga 24 (dawniej Nowo-Targowa) - na zdjęciu oraz w Państwowej Szkole Techniczno-Przemysłowej przy ul Żeromskiego 115.

Po II wojnie światowej na bazie WWP powstał Uniwersytet Łódzki.

W połowie lat 20. XX wieku u zbiegu ulic Dzielnej (dziś Narutowicza) i Wierzbowej wybudowano kilkupiętrowy budynek Państwowej Szkoły Przemysłowej Żeńskiej. Nad głównym wejsciem do niej - pomiędzy pierwszym a drugim piętrem - znajduje się płaskorzeźba orła.

W 1945 r. budynek został przekazany Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, która powstała z inicjatywy wybitnych artystów, m.in. Władysława Strzemińskiiego.

Niemieckie Gimnazjum Reformowane powstało dzięki ukazowi carskiemu z 1905 dającemu możliwość tworzenia na terenie zaboru rosyjskiego szkół z narodowym językiem wykładowym. Najpierw działało w wynajętym budynku przy ul. Pańskiej. A w 1910 r. jego siedzibę wybudowano przy ówczesnej ul. Rozwadowskiej (obecnie ul. Zamenhofa przy skrzyżowaniu z al. Kościuszki) według projektu Otto Herrngringa, berlińskiego architekta, twórcy wielu budynków szkolnych.

Niemieckie Gimnazjum Reformowane funkcjonowało w Łodzi do 1945. Po II wojnie światowej w budynku mieściła się Centralna Szkoła Partyjna PZPR, potem nieistniejące już X LO, a od 1970 r. dziekanat Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. W 1981 r. gmach był głównym miejscem strajku łódzkich studentów.

Więcej - TUTAJ